Bilgi Bilimi

  • Tüm Yazılar
  • İnceleme Yazıları
  • BBY Portalı
    • BBY Bölümü
    • BBY Bölümleri
    • BBY Test çöz
    • BBY Soru Cevap
  • Açık Erişim
  • Kütüphane ve Arşiv
  • Kategoriler
    • İş İlanları
    • Haber Bülteni
    • Kültür Sanat
    • Makale Yazıları
    • Eğitim Dosyaları
  • Reklam Ver
  • Hakkımızda
  • Yazarlarımız
  • Yazar Ol
  • İletişim
  • Türkçe Osmanlıca Çeviri
  • Kütüphanecilik Sözlüğü
  • Arşivcilik Sözlüğü
  • Öneri Formu

Bunu Kaçırma

İletişim Teknolojileri
Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Çalışma Alanları
Veri Madenciliği Uygulama Alanları
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Kütüphaneci Alımı
YÖK Geleceğin Meslekleri Programları
Kütüphane 2. Yerleştirme Sayısı Başvuru ve Detaylar
Bir Ömür Nasıl Yaşanır?Hayatta Doğru Seçimler İçin Öneriler
KPSS 2020/2 tercih kılavuzu ne zaman açıklanacak

Dublin Core Nedir

 Dublin Core Nedir
Bilgi Bilimi
Bilgi Bilimi
19 Eylül 2019
Okuma Süresi: 12 dk, 7 sn
Güncel Paylaşımlar
1,403 okunma
0 yorum
İçindekiler
1 Dublin Core
1.1 İçsellik (Intrinsicality)
1.2 Genişletilebilirlik (Extensibility)
1.3 Söz dizimden Bağımsızlık (Syntax Independence)
1.4 Seçime Bağlılık (Optionality)
1.5 Tekrarlanabilirlik (Repeatability)
1.6 Değiştirilebilirlik (Modifiability)
2 Dublin Core Elementleri
2.1 Katkıda bulunanlar (Contributor)
2.2 Kapsam (Coverage)
2.3 Yaratan / Yazar (Creator)
2.4 Tarih (Date)
2.5 Tanım (Description)
2.6 Biçim (Format)
2.7 Tanımlayan / Tanımlayıcı (Identifier)
2.8 Dil (Language)
2.9 Yayınlayan (Publisher )
2.10 İlişki (Relation )
2.11 Haklar ve yönetimi (Rights)
2.12 Kaynak (Source)
2.13 Konu / Anahtar Kelimeler (Subject )
2.14 Yapıt adı (Title)
2.15 İpucu (Tür)
2.16 Paylaşan
2.16.1 Bilgi Bilimi

Dublin Core

dublin core nedir

dublin core nedir

Dublin Core Nedir: Dublin Core standardı, “İnternet ya da Web üzerinde aranan bilgiyi bulmak neden bu kadar zor?” sorusuna bir cevap olarak ortaya çıkmıştır [14]. “Dublin Core Meta Data Element kümesi”, kaynakları tanımlamak için 15 elementten oluşan ve farklı etki alanındaki kaynakları tanımlamak için oluşturulmuş bir standarttır. Bu standart ile ilgili çalışmalar 1995 yılında ABD’nin Ohio eyaletinin Dublin kentinde yapılan bir çalışma ile başlamıştır. Dublin ismi çalışmanın başladığı şehirden gelmektedir. Core (Çekirdek) ismi ise element kümesinin basit fakat genişletilebilir olduğunu belirtmektedir. Dublin Core; video, ses, resim, yazı ve web sayfaları gibi dijital dokümanları tanımlamada kullanılmaktadır. Dublin Core ile ilgili çalışmaları Dublin Core Metadata Initiative isimli kuruluş gerçekleştirmektedir. Bu kuruluşun çalışma amaçları:

  • Farklı alanlardaki kaynakları arama ve bu kaynaklara erişmek için metadata standartları geliştirme
  • Metadata kümelerinin birlikte işlerliğini sağlamak için çatı (Framework) belirleme
  • Bu çatılarla çalışacak topluluklara veya konulara özel metadata kümelerinin geliştirilmesini kolaylaştırmaktır.

Basit Dublin Core Meta Data Element Set ( DCMES) 15 metadata elementinden oluşmaktadır. Bu elementler:

  1. Title (Yapıt Adı)
  2. Creator (Yaratan / Yazar)
  3. Subject (Konu / Anahtar Kelimeler)
  4. Description (Tanım)
  5. Publisher (Yayınlayan)
  6. Contributor (Katkıda Bulunanlar)
  7. Date (Tarih)
  8. Türü (İpucu)
  9. Format (Biçim)
  10. Identifier (Tanımlayan / Tanımlayıcı)
  11. Source (Kaynak)
  12. Language (Dil)
  13. Relation (İlişki)
  14. Coverage (Kapsam)
  15. Rights (Haklar ve Yönetimi)

Bu 15 öğeyi 3 grup altında sınıflandırmak mümkündür. Bu sınıflandırmaya göre bazı öğeler kaynağın içeriğiyle, bazı öğeler kaynağın

entellektüel özellikleriyle, bazıları ise kaynağın seçici özellikleriyle ilgilidir:

   
  1. İçerik : 7 öğe (kapsam, tanım, tip, ilişki, kaynak, konu ve yapıt adı)
  2. Entelektüel: 4 öğe (katkıda bulunanlar, yaratıcı, yayınlayan ve haklar)
  3. Yapısal (Şekilsel): 4 öğe (tarih, format, tanımlayıcı ve dil )

Dublin Core elementleri birçok kaynağı tanımlamak için yeterli olsa da bazı durumlarda ek tanımlayıcılara ihtiyaç duyulabilir. Böyle durumlarda bu temel elementlere başka metadata tanımlayıcıları ekleyerek daha karmaşık tanımlayıcılar oluşturmak da mümkündür. Dublin Core elementleri HTML, XML ve RDF içerisinde taşınabilmektedirler.

Dublin Core standardının oluşturulduğu ilk çalışma toplantısında, Dublin Core ile ilgili bazı ilkeler belirlenmiştir. Bu ilkelerin belirlenmesindeki amaç Dublin Core standardını mümkün olduğunca basit, anlaşılabilir ve esnek tutmaktır. Bu ilkeler: İçsellik, Genişletilebilirlik, Söz dizimden Bağımsızlık, Seçime bağlılık, Tekrarlanabilirlik ve Değiştirilebilirlik dir.

İçsellik (Intrinsicality)

Dublin Core standardı kaynağın içinde bulunan özellikleri tanımlamaktadır. Yani Dublin Core ile anlatılan bilgilere sadece kaynak üzerinde bir çalışma yaparak ulaşmak mümkündür. Dış kökenli (Extrinsic) veri, kaynağa erişim gibi kaynağın içeriği ile direk erişilemeyen bilgileri belirtmektedir. Bu bilgiler gerekli olduğu takdirde element kümesi genişletilerek tanımlanabilir.

Genişletilebilirlik (Extensibility)

Genişletilebilirlik sayesinde dış kökenli bilgiler tanımlandığı gibi element kümesinde ait olmayan verileri de tanımlamak mümkündür. Dublin Core standardının sürekli geliştirildiği düşünüldüğünde yeni elementlerin eklenerek yapının genişletilmesi eski elementleri terk etmeyerek geriye doğru uyumluluğu (Backward Compatibility) da sağlamaktadır.

Söz dizimden Bağımsızlık (Syntax Independence)

Dublin Core standardı farklı uygulama ve platformlarda kullanılmak üzere geliştirilmiştir. Sözdizime bağlı kalınması element setinin farklı platformlarda kullanılmasına engel teşkil edebilmektedir.

Seçime Bağlılık (Optionality)

Dublin Core yapısında elementlerin seçime bağlı olmasının iki sebebi bulunmaktadır. Bunlardan birincisi bütün elementler her kaynağa uygun olmayabilmektedir. İkinci sebep ise metadata yapısı hakkında fazla bilgi sahibi olmayan birisinin kendini bütün elementleri kullanmaya mecbur hissetmeyerek sadece mantığına uyan elementleri kullanması hedeflenmektedir.

Tekrarlanabilirlik (Repeatability)

Dublin Core yapısındaki bütün elementleri herhangi bir kısıtlama olmaksızın istenildiği kadar tekrar etmek mümkündür. Örneğin 5 yazarı olan bir kaynakta “Author” elementi beş kere yazılabilir.

Değiştirilebilirlik (Modifiability)

Dublin Core oluşturulurken bütün elementler ilave açıklamaya mahal vermeyecek şekilde oluşturulmuştur. Ancak Dublin Core standardının en önemli özelliği farklı etki alanında bulunan insanların kendi içeriklerini belirlenen 15 elementle tanımlayabilmeleridir. Bu sebeple bazı durumlarda anlam karmaşasını önlemek adına daha önce belirtilen nitelendiricileri kullanarak anlamda daraltma yapmak mümkündür. Böylece farklı standartlar arasında eşleme (Mapping) yaparken ortaya çıkabilecek karmaşalar da önlenmiş olmaktadır.

 

Dublin Core öğeleri herkes tarafından anlaşılabilecek ve her konu alanındaki kaynakların tanımlanabilmesi için çok esnek bir yapıdadır. Bu sebeple Dublin Core öğeleri uluslararası düzeyde kabul görmekte ve desteklenmektedir. Dublin Core, kullanıcıların aradıkları kayıtları bulmaya odaklanmış ve düzenli olarak geliştirilmektedir.

 

Öğe

Etiket

Açıklama

Başlık

Başlık

Belgeyi yaratan kişinin belgeye verdiği isim

Yazar ya da yaratıcı

yaratıcı

Belgeyi meydana getiren kişi ya da tüzel kuruluşlar

Konu ve anahtar kelimeler

Konu, özne

Kaynağın ne ile ilgili olduğu ve belgenin konusu

hakkında fikir veren belli başlı anahtar kelimeler

Tanım

Açıklama

Kaynağın içeriğini tanımlamada yardımcı olması

amacıyla kullanılır

Yayıncı

Yayımcı

Kaynağı yayınlayan kurum

Diğer katkıda bulunanlar

iştirakçi

Yazar ya da yaratıcı olarak adı geçmeyen, ama

editör, çeviren vb gibi kaynağın içeriğine katkıda

bulunan kişiler

Tarih

Tarih, randevu, biriyle çıkmak

Kaynağın yaratılış tarihi

Kaynak tipi

tip

Kaynağın türü (roman, şiir, teknik rapor, sözlük vb)

Biçim

Biçim

Kaynağın formatının ne olduğu (html, pdf vb)

Kaynak tanımlayıcı

belirlemek

URL veya URN gibi kaynak adresi ya da numarası

Kaynak

Kaynak

Elektronik kopyanın dayandığı bilgi kaynağı

Dil

Dil

Kaynağın hangi dilde olduğu

İlişki

ilişki

Bilgi kaynağının diğer kaynaklarla ilişkisi

Kapsam

Kapsama

Kaynağın uzaysal ya da zamansal özellikleri

Hakların yönetimi

Haklar

Telif hakkıyla ilgili bir ifade

 

Dublin Core Elementleri

 Katkıda bulunanlar (Contributor)

Bu element tanımlanan kaynak oluşturulurken katkıda bulunan bir öğeyi belirtmek için kullanılır.

Örnek:

<meta name = “DC.contributor” content = “Soyadı, Adı”>

 Kapsam (Coverage)

Bu element kaynağın uzaysal ya da zamansal özelliklerini belirtmek için kullanılır. Element kaynağın uzaysal olarak tanımlanması için kullanılırsa fiziksel bölge, koordinatlar ya da yer isimlerini kullanabilmek mümkündür..

Örnek:

<meta name = “DC.coverage” content = “Kurtuluş savaşı; 1919-1923”>

<meta name = “DC.coverage” content = “Türkiye; Enlem: 36 42 N Uzun: 26 45 W”>

Yaratan / Yazar (Creator)

Kaynağın oluşturulmasından birinci derece sorumlu yani kaynağı oluşturan kişiyi belirtmek için kullanılır.

Örnek:

<meta name = “DC.creator” content = “Van Gogh, Vincent”>

<meta name = “DC.creator” content = “Soykan, Sermet”>

Tarih (Date)

Kaynağın yaşam süreci içerisinde önemli bir tarihi ya da zaman aralığını belirtmek için kullanılır. Bu kaynağın yaratılma tarihi olabileceği gibi kullanıma açılma (siteye eklenme) tarihi de olabilir. Tarih yazılırken YYYY-MM-DD şeklinde yazılması tavsiye edilmektedir.

Örnek:

<meta name = “DC.date” content = “1972”>

Tanım (Description)

Kaynağın tanımını içermektedir. Bu tanımda bir özet, indeks ya da düz yazı şeklinde kaynağı anlatan metin olabilir.

Örnek:

Kaynağın tanımının özet olarak yapılmış hali:

<meta name = “DC.description.abstract” lang = “tr”

content=”Yazar, Dublin Core yapısının tanımı, kullanımı ve özellikleri hakkında detaylı bilgi vermektedir. “>

Biçim (Format)

Kaynağın dosya formatı, fiziksel ortamı ya da süresi gibi bilgiler tanımlanır. Kaynağı gösterecek yazılım ya da donanımı belirtmek için kullanılır.

Örnek:

<meta name = “DC.format” content = “text / html; 12 Kilobayt”>

Tanımlayan / Tanımlayıcı (Identifier)

Kaynağı kesin olarak tanımlayıp benzerlerinden ayrılmasını sağlayan bir düz yazı (String) ya da sayıdır. Bu benzersiz yazı bir URL olabilirken sayı da kitapları tanımlamak için kullanılan ISBN numarası olabilir.

Örnek:

<meta name = “DC.identifier” scheme = “URI” content = “urn: isbn: 1-56592-149-6”>

 Dil (Language)

Kaynağın yazım dilini belirtmek için kullanılır.

Örnek:

<meta name = “DC.language” şema = “ISO639-2” content = “eng”>

Yayınlayan (Publisher )

Kaynağa ulaşılmasını mümkün kılan öğe tanımlanır. Bu bir basım evi olabileceği gibi internet üzerinden erişilmesini sağlayan servis sağlayıcı ya da bir üniversitenin bölümü olabilir.

Örnek:

<meta name = “DC.publisher” content = “Wrox Press”>

İlişki (Relation )

Kaynakla ilgili başka bir kaynağı tanımlamak için kullanılır. Bu elementle, belirtilen kaynağın bir başka kaynağın bir parçası mı olduğu, başka bir yayının çevirisi mi olduğu ya da bir kitabın bir bölümü mü olduğu gibi bilgiler belirtilmektedir.

Örnek:

<meta name = “DC.relation.references” scheme = “URI” content = “urn: isbn: 1-56592-149-6”>

 Haklar ve yönetimi (Rights)

Kaynak üzerindeki telif hakkı bilgilerini tanımlamak için kullanılır.

Örnek:

<meta name = “DC.rights” lang = “en” content = “Telif Hakkı Acme 2007 – Her hakkı saklıdır.”>

Kaynak (Source)

Dublin Core elementleri genelde tanımlanmak istenilen kaynak hakkında bilgi içerir. Ancak Source elementi bir istisnadır ve kaynağın oluşturulmasına yardımcı olan kaynak veya kaynaklar hakkında tarih, oluşturan kişi vb. metadata bilgilerini içermektedir. Kaynağın hangi kaynaklardan yararlanılarak oluşturulduğunu belirtmek için kullanılır.

Örnek:

<meta name = “DC.source” content = “Shakespeare; Romeo ve Juliet”>

Konu / Anahtar Kelimeler (Subject )

Bu element ile kaynağın konusu belirtilir. Genelde içeriği tanımlayabilmek için anahtar kelimeler kullanılmaktadır.

Örnek:

<meta name = “DC.subject” scheme = “MESH” content = “Bilgi yönetimi; Anlamsal Web”>

Yapıt adı (Title)

Kaynağa yazar ya da yayıncı tarafından verilen başlık bilgisini belirtmek için kullanılır.

Örnek:

<meta name = “DC.title” content = “Suç ve Ceza”>

İpucu (Tür)

Kaynağın ana sayfa, roman, şiir, teknik rapor gibi kategorisini belirtmek için kullanılır.

Örnek:

<meta name = “DC.type” content = “şiir”>

Aşağıda örnek bir DC (Dublin Core) tanımlaması gösterilmektedir.

<HTML>

<Head>

<TITLE> Otomatik Meta Veri Çıkarma </TITLE>

43

<META NAME = “DC.Title” CONTENT = “Otomatik Metadata Açma”>

<META NAME = “DC.Creator” CONTENT = “Sermet Soykan”>

<META NAME = “DC.Type” CONTENT = “metin”>

<META NAME = “DC.Date” CONTENT = “2007”>

<META NAME = “DC.Format” CONTENT = “text / html”>

</ Head>

Kaynak: http://acikerisim.baskent.edu.tr/bitstream/handle/11727/1443/00204.pdf

Paylaşan

Bilgi Bilimi

Bilgi Bilimi

Diğer Paylaşımlarım







    Etiketler: dublin coredublin core alanlarıdublin core elementleridublin core etiketleridublin core etiketleri nelerdirdublin core hakkında bilgidublin core hakkında kısa bilgidublin core kullanımıdublin core metadatadublin core nasıl kullanılırdublin core ne işe yarardublin core nedirdublin core örneğidublincoredublincore etiketleridublincore hakkında bilgidublincore metadatadublincore nedir dublincore kullanımıdublincore örneğikütüphanede dublin core kullanımı
    Benzer yazılar
    İletişim Teknolojileri

    İletişim Teknolojileri

    Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Çalışma Alanları

    Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Çalışma Alanları

    Veri Madenciliği Uygulama Alanları

    Veri Madenciliği Uygulama Alanları

    Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Kütüphaneci Alımı

    Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Kütüphaneci Alımı







    Editör Seçimi
    İnsanlık tarihini kokularla takip etmek mümkün mü?
    4 Ocak 2021
    Sanatta bu hafta
    4 Ocak 2021
    Veri Madenciliği Uygulama Alanları
    1 Ocak 2021
    Türkiye’de Gazetenin Tarihi
    2 Aralık 2020
    Süreli Yayınların Türleri
    29 Kasım 2020
    SÜRELİ YAYINLARIN SEÇİMİ
    28 Kasım 2020
    Veri Tabanlarında Tarama Yapma Boolen Operatörleri
    23 Kasım 2020
    Kütüphane Türleri Listesi
    17 Kasım 2020
    Kütüphane 2019 Yılı Mülakat Soruları
    12 Kasım 2020
    Dünya’nın Önde Gelen Bilimsel Yayın Kurumu ve Dergileri
    7 Ekim 2020

    Yazı dolaşımı

    Previous Previous post: Kütüphane Sorumlusu İSTEK Eğitim Hizmetleri A.Ş.
    Next Next post: Kütüphane Memuru Darüşşafaka Eğitim Kurumları
    Önemli
    Mors Alfabesi
    • Bilgi Bilimi
    • 3 ay önce
    Bilgi Bilimi Android Uygulaması
    • Bilgi Bilimi
    • 8 ay önce
    Dublin Core Metadata Üreticisi
    • Bilgi Bilimi
    • 9 ay önce
    Türkçe Osmanlıca Çeviri
    • Bilgi Bilimi
    • 9 ay önce
    KOHA Otomasyon Sistemi Nedir Nasıl Kullanılır
    • Bilgi Bilimi
    • 10 ay önce
    BBY Soru Cevap
    • Bilgi Bilimi
    • 1 sene önce
    BBY Online Test Platformu
    • Bilgi Bilimi
    • 1 sene önce
    Türk Kütüphaneciler Derneği (TKD) Mesleki Etik İlkeleri
    • Bilgi Bilimi
    • 1 sene önce
    BBY Bölümü
    • Bilgi Bilimi
    • 1 sene önce

    Yazarlarımız

    Ayşegül Camci
    Ayşegül Camci
    • Süreli Yayınların Türleri
    Ebru Köksel
    Ebru Köksel
    • Bilgi Okuryazarlığı Online Test – 1
    Eda Doğan
    Eda Doğan
    • Elektronik Veri Tabanları Online Test – 1
    Yusuf Oluğ
    Yusuf Oluğ
    • Bilgi Bilimi Nasıl Oluştu?
    Hicran Yaşar
    Hicran Yaşar
    • Bilgi Okuryazarı Bireyler, Bilgi Okuryazarı Toplumlar
    İsmail Can Karademir
    İsmail Can Karademir
    • ICE Publishing 2020 Ödülleri Kapsamında Ödüllü Makalelere Ücretsiz Erişebilirsiniz.
    Osman Solak
    Osman Solak
    • BELGE YÖNETİMİ VE ARŞİVCİLİĞİN TÜRKİYEDEKİ YERİ
    Rümeysa Moğol
    Rümeysa Moğol
    • Dünya’nın Önde Gelen Bilimsel Yayın Kurumu ve Dergileri
    Kategoriler
    • Açık Erişim 59
    • Açık Erişim 59
    • İnceleme 160
    • Makale Yazıları 18

    Android Uygulamamız

    Bilgi Bilimi Android Uygulaması İndirmek İçin Tıklayın

     

    Güncel Paylaşımlar
    • Türkiye’de Gazetenin Tarihi
      Türkiye’de Gazetenin Tarihi
    • Müze Kütüphaneleri
      Müze Kütüphaneleri
    • Kitap Dışı Materyal
      Kitap Dışı Materyal
    • Arşiv ve Arşivist Nedir
      Arşiv ve Arşivist Nedir
    • YAZMA ESERLERİN KORUNMASI BAKIMI VE TEMİZLİĞİ
      YAZMA ESERLERİN KORUNMASI BAKIMI VE TEMİZLİĞİ
    Bilgi Bilimi

    © 2019 - 2021 Bilgi Bilimi | Enes Sivri

    • Reklam Ver
    • İletişim
    • Yazarlarımız
    • Hakkımızda
    • Yazar Ol
    • Öneri Formu
    Bilgiyi Paylaşarak Öğretiyoruz
    • Ana Sayfa
    • Tüm Yazılar
    • İnceleme Yazıları
    • BBY Portalı
      • BBY Bölümü
      • BBY Bölümleri
      • BBY Test Çöz
      • BBY Soru Cevap
    • Türkçe Osmanlıca Çeviri
    • Açık Erişim
    • Kütüphane ve Arşiv
    • Kategoriler
      • İş İlanları
      • Haber Bülteni
      • Kültür Sanat
      • Makale Yazıları
      • Eğitim Dosyaları
    • Yazarlarımız
    • Yazar OlAramıza Katıl
    • İletişim
    • Hakkımızda