Dublin Core Nedir: Dublin Core standardı, “İnternet ya da Web üzerinde aranan bilgiyi bulmak neden bu kadar zor?” sorusuna bir cevap olarak ortaya çıkmıştır [14]. “Dublin Core Meta Data Element kümesi”, kaynakları tanımlamak için 15 elementten oluşan ve farklı etki alanındaki kaynakları tanımlamak için oluşturulmuş bir standarttır. Bu standart ile ilgili çalışmalar 1995 yılında ABD’nin Ohio eyaletinin Dublin kentinde yapılan bir çalışma ile başlamıştır. Dublin ismi çalışmanın başladığı şehirden gelmektedir. Core (Çekirdek) ismi ise element kümesinin basit fakat genişletilebilir olduğunu belirtmektedir. Dublin Core; video, ses, resim, yazı ve web sayfaları gibi dijital dokümanları tanımlamada kullanılmaktadır. Dublin Core ile ilgili çalışmaları Dublin Core Metadata Initiative isimli kuruluş gerçekleştirmektedir. Bu kuruluşun çalışma amaçları:

Farklı alanlardaki kaynakları arama ve bu kaynaklara erişmek için metadata standartları geliştirme
Metadata kümelerinin birlikte işlerliğini sağlamak için çatı (Framework) belirleme
Bu çatılarla çalışacak topluluklara veya konulara özel metadata kümelerinin geliştirilmesini kolaylaştırmaktır.

Basit Dublin Core Meta Data Element Set ( DCMES) 15 metadata elementinden oluşmaktadır. Bu elementler:

Title (Yapıt Adı)
Creator (Yaratan / Yazar)
Subject (Konu / Anahtar Kelimeler)
Description (Tanım)
Publisher (Yayınlayan)
Contributor (Katkıda Bulunanlar)
Date (Tarih)
Türü (İpucu)
Format (Biçim)
Identifier (Tanımlayan / Tanımlayıcı)
Source (Kaynak)
Language (Dil)
Relation (İlişki)
Coverage (Kapsam)
Rights (Haklar ve Yönetimi)

Bu 15 öğeyi 3 grup altında sınıflandırmak mümkündür. Bu sınıflandırmaya göre bazı öğeler kaynağın içeriğiyle, bazı öğeler kaynağın

entellektüel özellikleriyle, bazıları ise kaynağın seçici özellikleriyle ilgilidir:

İçerik : 7 öğe (kapsam, tanım, tip, ilişki, kaynak, konu ve yapıt adı)
Entelektüel: 4 öğe (katkıda bulunanlar, yaratıcı, yayınlayan ve haklar)
Yapısal (Şekilsel): 4 öğe (tarih, format, tanımlayıcı ve dil )

Dublin Core elementleri birçok kaynağı tanımlamak için yeterli olsa da bazı durumlarda ek tanımlayıcılara ihtiyaç duyulabilir. Böyle durumlarda bu temel elementlere başka metadata tanımlayıcıları ekleyerek daha karmaşık tanımlayıcılar oluşturmak da mümkündür. Dublin Core elementleri HTML, XML ve RDF içerisinde taşınabilmektedirler.

Dublin Core standardının oluşturulduğu ilk çalışma toplantısında, Dublin Core ile ilgili bazı ilkeler belirlenmiştir. Bu ilkelerin belirlenmesindeki amaç Dublin Core standardını mümkün olduğunca basit, anlaşılabilir ve esnek tutmaktır. Bu ilkeler: İçsellik, Genişletilebilirlik, Söz dizimden Bağımsızlık, Seçime bağlılık, Tekrarlanabilirlik ve Değiştirilebilirlik dir.

**İçsellik (Intrinsicality)**

Dublin Core standardı kaynağın içinde bulunan özellikleri tanımlamaktadır. Yani Dublin Core ile anlatılan bilgilere sadece kaynak üzerinde bir çalışma yaparak ulaşmak mümkündür. Dış kökenli (Extrinsic) veri, kaynağa erişim gibi kaynağın içeriği ile direk erişilemeyen bilgileri belirtmektedir. Bu bilgiler gerekli olduğu takdirde element kümesi genişletilerek tanımlanabilir.

**Genişletilebilirlik (Extensibility)**

Genişletilebilirlik sayesinde dış kökenli bilgiler tanımlandığı gibi element kümesinde ait olmayan verileri de tanımlamak mümkündür. Dublin Core standardının sürekli geliştirildiği düşünüldüğünde yeni elementlerin eklenerek yapının genişletilmesi eski elementleri terk etmeyerek geriye doğru uyumluluğu (Backward Compatibility) da sağlamaktadır.

**Söz dizimden Bağımsızlık (Syntax Independence)**

Dublin Core standardı farklı uygulama ve platformlarda kullanılmak üzere geliştirilmiştir. Sözdizime bağlı kalınması element setinin farklı platformlarda kullanılmasına engel teşkil edebilmektedir.

**Seçime Bağlılık (Optionality)**

Dublin Core yapısında elementlerin seçime bağlı olmasının iki sebebi bulunmaktadır. Bunlardan birincisi bütün elementler her kaynağa uygun olmayabilmektedir. İkinci sebep ise metadata yapısı hakkında fazla bilgi sahibi olmayan birisinin kendini bütün elementleri kullanmaya mecbur hissetmeyerek sadece mantığına uyan elementleri kullanması hedeflenmektedir.

**Tekrarlanabilirlik (Repeatability)**

Dublin Core yapısındaki bütün elementleri herhangi bir kısıtlama olmaksızın istenildiği kadar tekrar etmek mümkündür. Örneğin 5 yazarı olan bir kaynakta “Author” elementi beş kere yazılabilir.

**Değiştirilebilirlik (Modifiability)**

Dublin Core oluşturulurken bütün elementler ilave açıklamaya mahal vermeyecek şekilde oluşturulmuştur. Ancak Dublin Core standardının en önemli özelliği farklı etki alanında bulunan insanların kendi içeriklerini belirlenen 15 elementle tanımlayabilmeleridir. Bu sebeple bazı durumlarda anlam karmaşasını önlemek adına daha önce belirtilen nitelendiricileri kullanarak anlamda daraltma yapmak mümkündür. Böylece farklı standartlar arasında eşleme (Mapping) yaparken ortaya çıkabilecek karmaşalar da önlenmiş olmaktadır.

Dublin Core öğeleri herkes tarafından anlaşılabilecek ve her konu alanındaki kaynakların tanımlanabilmesi için çok esnek bir yapıdadır. Bu sebeple Dublin Core öğeleri uluslararası düzeyde kabul görmekte ve desteklenmektedir. Dublin Core, kullanıcıların aradıkları kayıtları bulmaya odaklanmış ve düzenli olarak geliştirilmektedir.

Öğe	Etiket	Açıklama
Başlık	Başlık	Belgeyi yaratan kişinin belgeye verdiği isim
Yazar ya da yaratıcı	yaratıcı	Belgeyi meydana getiren kişi ya da tüzel kuruluşlar
Konu ve anahtar kelimeler	Konu, özne	Kaynağın ne ile ilgili olduğu ve belgenin konusu
hakkında fikir veren belli başlı anahtar kelimeler
Tanım	Açıklama	Kaynağın içeriğini tanımlamada yardımcı olması
amacıyla kullanılır
Yayıncı	Yayımcı	Kaynağı yayınlayan kurum
Diğer katkıda bulunanlar	iştirakçi	Yazar ya da yaratıcı olarak adı geçmeyen, ama
editör, çeviren vb gibi kaynağın içeriğine katkıda
bulunan kişiler
Tarih	Tarih, randevu, biriyle çıkmak	Kaynağın yaratılış tarihi
Kaynak tipi	tip	Kaynağın türü (roman, şiir, teknik rapor, sözlük vb)
Biçim	Biçim	Kaynağın formatının ne olduğu (html, pdf vb)
Kaynak tanımlayıcı	belirlemek	URL veya URN gibi kaynak adresi ya da numarası
Kaynak	Kaynak	Elektronik kopyanın dayandığı bilgi kaynağı
Dil	Dil	Kaynağın hangi dilde olduğu
İlişki	ilişki	Bilgi kaynağının diğer kaynaklarla ilişkisi
Kapsam	Kapsama	Kaynağın uzaysal ya da zamansal özellikleri
Hakların yönetimi	Haklar	Telif hakkıyla ilgili bir ifade

Dublin Core Elementleri

Katkıda bulunanlar (Contributor)

Bu element tanımlanan kaynak oluşturulurken katkıda bulunan bir öğeyi belirtmek için kullanılır.

Örnek:

Kapsam (Coverage)

Bu element kaynağın uzaysal ya da zamansal özelliklerini belirtmek için kullanılır. Element kaynağın uzaysal olarak tanımlanması için kullanılırsa fiziksel bölge, koordinatlar ya da yer isimlerini kullanabilmek mümkündür..

Örnek:

Yaratan / Yazar (Creator)

Kaynağın oluşturulmasından birinci derece sorumlu yani kaynağı oluşturan kişiyi belirtmek için kullanılır.

Örnek:

Tarih (Date)

Kaynağın yaşam süreci içerisinde önemli bir tarihi ya da zaman aralığını belirtmek için kullanılır. Bu kaynağın yaratılma tarihi olabileceği gibi kullanıma açılma (siteye eklenme) tarihi de olabilir. Tarih yazılırken YYYY-MM-DD şeklinde yazılması tavsiye edilmektedir.

Örnek: