Kütüphanelerde Mobbing

Günümüz iş şartlarında sık sık gündeme gelen ve hayatımızın hemen her alanında olup kadın, erkek fark etmeksizin gerek kendi kültürümüzde gerekse dünyanın diğer uçundaki kültürde  meydana gelen   “psikolojik şiddet” yada “psikolojik taciz” literatürdeki adıyla mobbing olarak nitelendirilen davranışların 19.yüzyılda ortaya atıldığı bilinmektedir.

“İlk olarak 1960’larda, Konrad Lorenz tarafından küçük hayvan gruplarının (örneğin kuşlar) daha güçlü ve yalnız bir hayvana (örneğin tilki) toplu şekilde hücum ederek uzaklaştırması; ya da aynı kuluçkadan çıkan kuşlar arasında yaşanan ve diğer kuşların, aralarındaki en zayıf kuşu yiyecek ve sudan uzak tutarak dışlaması, iyice güçsüz bir hale getirmesi ve en sonunda da fiziksel saldırılarla öldürerek grubun dışına atması durumunu ifade etmek amacıyla kullanmıştır”.(Tınaz, 2006)

 Almanya, İngiltere , ve İtalya bu gibi Avrupa ülkelerinde mobbing zararları anlaşılmış ve araştırmalar yapılmıştır. Araştırmalar  sonucunda hepsini ortak paydada  birleştirmeye çalışırsak mobbing kavramı iş yerlerinde gerçekleşmekte demek doğru olur.

Peki iş hayatında mobbing davranışları nelerdir? Bunları sıralayacak olursak:

1. İş yerinde çalışma arkadaşını aşağılayıcı kelimeler kullanma, küçümseme.
2. Din, dil ve etnik kökeni ile imalarda bulunma
3. Kişinin giyim veya fiziksel özellikleriyle alaycı tavırlar sergileme
4. Karşılıklı yapılması gereken işlerde konuyu bildiği halde meslektaşına yardımda bulunmayıp konu ile ilgili kullanıması gereken araç ve gereçler kullanım engelenmesi.
5. Çalışanlar arasında ayrımcılık yapılması
6. Kişinin kendi geliştirebilmesi adına yapılan eğimler, toplantı gibi konularda kısıtlama getirmek.
7. Her yapılan işte kusur bulmak .vb

Ama bu yazmış olduğumuz maddeler süreklik arz etmesi gerekmektedir.

Yaşamın  her alanında olduğu gibi kütüphane ve bilgi merkezlerindeki çalışanlarda  mobbingden etkilenmektedir. Mobbing olduğu anda değil de, mobbingin oluşmasını önceden önlemler alınması lazım. Bunun için kütüphane ve bilgi merkezleri kendi bünyesindeki çalışanlarının potansiyellerini değerlendirerek çalışmaları ve kurum içindeki oluşabilecek mobbing (psikolojik taciz) ortamı engelleyebilir.

Kütüphane ve bilgi merkezlerinde mobbing ortamı oluşmaması için alınabilecek önlemler Mentell ve Albrecht tarafından geliştirilen 7 adımda mobbing önleme çemberi yer almaktadır. (vd., 2017)

Yedi adımda mobbing çemberine bakılarak kütüphane ve bilgi merkezlerinde sürecin ortaya çıkması çalışanların bireysel olarak farkına varmasına bağlı olarak orta çıkarak mücadele süreci başlar. Bu süreçte kütüphane ve bilgi merkezlerinin alabileceği önlemleri sıralayacak olursak.

1. Stresten uzak bir çalışma ortamı sunmak
2. Çalışanın hangi pozisyona uygun olduğunu belirlenip kişinin o alanda çalışması örneğin kişilerle konuşma ve yönlendirme konusunda iyi olan birinin kullanıcı ilişkiler birimine verilmesi. Veri tabanı uzmanını Elektronik Kaynaklar birimine aktarılması gibi
3. Kişinin alanında kendini geliştirmesi için olanaklar sağlanması.
4. Kurum içinde personele mobbing konulu eğitimlerin verilmesi.
5. Kütüphanenin çalışanlarının iş ortamı dışında da bir araya gelip sohbet edebilecekleri ve eğlenerek vakit geçirecekleri birlikte stres atabilecekleri sosyal ve kültürel etkinlikler yapılmalı. (Küçükcan)

Sonuç:

Başlıkta yer verdiğimiz kütüphanelerde mobbing sadece kütüphane ve bilgi merkezlerinde değil diğer iş alanlarında da etkili olmakla beraber bireyin veya çalıştığı kurumada zaralar vermektedir.

Mobbing kavramı iyi benimsenip ileri düzeyde sorunlar doğurmadan önlemler alıp kişinin işine odaklanması sağlanmalıdır.

KAYNAKÇA:

Küçükcan, B. (tarih yok). Kütüphane ve Bilgi Merkezi Çalışanları Arasında Etik Dışı Davranışlar Bir Örnek:Pisikolojik Taciz (Mobbig). 226.

Tınaz, P. (2006). İŞYERİNDE PİSİKOLOJİK TACİZ(MOBİNG). ÇALIŞMA VE TOPLUM, 10.

vd., A. K. (2017). Çalışma Hayatında Mobbing: Nedenleri,Bileşenleri ve Ülkemizdeki Hukuki Durumu. Bakırköy Tıp Dergisi, s. 6-7.