Elektronik Danışma Hizmeti Türleri

Elektronik Danışma Hizmeti Türleri

Elektronik Danışma Hizmeti Türleri: Elektronik danışma hizmeti birçok açıdan geleneksel danışma hizmetine benzemektedir. Kullanıcının bilgi ihtiyacının karşılanması, hizmete kolay erişim, kullanıcıların bilgi aramalarında gerekli becerilerin kazandırılması, bilgili ve deneyimli personel ve kullanıcılarla iletişim hem geleneksel danışma hizmeti hem de elektronik danışma hizmeti için aynı temel amaçları oluşturmaktadır. Bununla birlikte elektronik danışma hizmeti geleneksel danışma hizmetine ek olarak yeni uygulamaları gerektirmektedir.

Elektronik danışma hizmeti hakkında daha fazla bilgi için tıklayın.

Elektronik Posta

Kütüphanelerin geleneksel danışma hizmetini istenilen düzeyde artırabilmek amacıyla elektronik ortamda danışma hizmeti sağlamaya başlamaları elektronik danışma hizmetinin başlangıcını oluşturmaktadır.

Maryland Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Kütüphanesi 1984 yılında “Danışma Hizmetlerine Elektronik Erişim” adlı hizmeti çevrimiçi olarak hizmete sunarak elektronik danışma hizmetinin ilk örneğini oluşturmuştur.

Elektronik posta kullanımı elektronik danışma hizmetlerinin en eskisi ve en yaygınıdır. Akademik kütüphanelerin çoğunda, özellikle sağlık ve mühendislik kütüphanelerinde, elektronik posta danışma hizmeti başlangıcı 1980’li yılların ortalarına kadar gitmektedir.

İnternet’in hızla yayılması ve elektronik posta adresinin hemen herkes tarafından erişilebilir hale gelmesiyle elektronik posta danışma hizmeti de türü ne olursa olsun hemen hemen bütün kütüphanelerde verilmeye başlanmıştır.

Elektronik Posta Danışma Hizmetinin Avantajları

Zaman ve Mekandan Bağımsız Olmaları: Kullanıcı nerede olursa olsun, bilgi ihtiyaçlarını karşılamak için istediği zaman kütüphaneye elektronik posta aracılığı ile soru sorabilmektedir. Kütüphanenin kapalı olduğu ve/veya kullanıcının fiziksel olarak kütüphaneden uzak bulunduğu zamanlarda bile kullanıcıya soru sormak için uygun zemin oluşturmaktadır.

Tam ve Uygun Cevap Verme Olasılığını Arttırma: Kullanıcı sorusuna tam olarak cevap verme olasılığı, yoğun bir trafiği olan danışma masasından verilecek cevaba göre artmaktadır. Çünkü kütüphaneci elektronik posta ile gelen sorulara cevap vermek için genellikle daha çok zaman harcamakta, gerektiği durumda diğer meslektaş ve/veya uzmanlara danışabilmekte ve aynı zamanda bilgisayar teknolojilerinden yararlanarak ses, görüntü, resim ve grafik gibi birçok ek bilgiyi cevaplarında gönderebilmektedirler.

Elektronik Posta Danışma Hizmetinin Dezavantajları

Cevap Verme Süresinin Uzunluğu: Elektronik posta danışma hizmeti kullanıcıya ihtiyaç duyduğu bilgiyi sağlamak için anında soru sormasına olanak tanımasına rağmen, ilgili sorunun cevaplanması zaman almaktadır. Cevap verme süresi, danışma birimi iş yoğunluğuna ve danışma hizmet politikalarına bağlı olmak üzere bir iki saatten bir haftaya kadar değişmektedir.

Danışma Görüşmesinin Olmaması: Elektronik posta ile verilen danışma hizmetinin en önemli dezavantajı kullanıcı sorusunun tam ve ayrıntılı olarak anlaşılabilmesi için kütüphaneci tarafından belli bir amaçla yapılan ve verilecek cevabı tamamen etkileyen danışma görüşmesinin yapılamamasıdır.

Elektronik Sohbet

Sohbet (Chat), iki veya daha fazla kişinin İnternet ve bilgisayar teknolojilerini kullanarak çevrim.içi ve eş zamanlı olarak iletişim kurmalarını kapsamaktadır.

Metin tabanlı sohbet yazılımlarında bir tarafın klavye kullanarak yazdığı yazılan, bağlantı kurduğu diğer kişi/kişilerin bilgisayar ekranlarında anında görülmesi sağlanmaktadır. Sesli sohbet ile kişiler birbirleri ile sesli olarak konuşarak, yazışarak ya da her ikisini aynı anda yaparak iletişim kurabilirler.

Sohbet ile verilen danışma hizmeti ile, kullanıcılarla bulundukları yerde, kendi kullandıkları araçlar kullanılarak ve tanıdıkları bir ortamda karşılaşma ve verilen danışma hizmetini kullanıcılar için genel bir alışkanlık haline getirmek olanağı elde edilmiş olmaktadır.

Kütüphanelerde verilecek sohbet oturumu ile gerçekleştirilecek elektronik danışma hizmeti için 1O önemli neden saptamışlardır. Bu nedenler:

1. Kullanıcılara her yerden erişim olanağı sağlamak,
2. Artan kullanıcı beklentisini karşılamak,
3. Daha hızlı cevap vermek,
4. Elektronik danışma görüşmesi yapmak,
5. Söylemek yerine göstermek,
6. Uzaktan eğitime hizmet sağlamak,
7. Yeni nesille bağlantı kurmak,
8. Farklı özellikteki kullanıcılara hizmet vermek,
9. Heyecan oluşturmak ve öğrenme becerilerini arttırmak,
10. Pazar oluşturmak ve kullanıcı ilişkilerini geliştirmek

Sohbet Hizmetinin Avantajları

• Kütüphane dışında bulunan kullanıcıya gerçek zamanlı yardım sağlar,
• Uzaktan eğitim için yararlı ve destekleyicidir,
• Kullanıcı çevrimiçi olarak bağlı bulunduğundan, kütüphanecinin verdiği eğitimi anında uygulama olanağı bulmaktadır,
• E-postaya göre danışma görüşmesinin yapılması daha kolaydır,
• Kişiye özel bilgilerini gizleme olanağı sağlar. Ait olduğu toplulukta kütüphanenin farkındalığını ve prestijini arttırır.

Sohbet Hizmetinin Dezavantajları

• Yeni personel alınmadığı takdirde iş yükünü artırmaktadır,
• Kütüphanecilerin çalışma programlarını daha az esnek hale getirmektedir,
• Daha çok konu uzmanlığı gerektirmektedir,
• Kütüphaneci görsel ve işitsel ip uçlarını kullanamamaktadır,
• Yüz-yüze veya telefonla yapılan danışma hizmetine göre daha az etkileşimlidir,
• Klavyede yazmak konuşmaya göre daha fazla zaman almaktadır,
• Bazı kullanıcılar sorulan henüz cevaplanırken sistemden çıkmaktadırlar,

Video Konferans

Kütüphanelerde elektronik posta ve sohbet ile elektronik danışma hizmeti vermek daha yaygın ve yerleşmiş olmasına karşın, kütüphaneler artan sayıda kütüphane kullanıcılarına eş zamanlı olarak hizmet verebilecekleri diğer olanakları da araştırmakta ve uygulamaktadırlar.
Video konferans ile İnternet üzerinden görüntü ve ses eş zam

anlı olarak bir yerden bir başka yere iletilebilmektedir.

IP üzerinden ses iletimi ve video konferans ile sanal danışma oturumu yaratılmakta ve karşılıklı etkileşim daha etkin olarak sağlanmaktadır

.
Video konferans olarak görüntü ve sesin karşılıklı olarak iletilebilmesi için her iki tarafın da bilgisayarı, İnternet bağlantısı, dijital kamerası, mikrofonu ve video konferansa olanak sağlayan CUseeME ya da Microsoft Net Meeting gibi yazılımlara ihtiyaçları bulunmaktadır. Video konferans aracılığı ile yapılan danışma görüşmelerinde görüntü ve sesten yararlanılarak, geleneksel danışma hizmetinde yapılan yüz yüze görüşmenin sağladığı avantajlar elde edilebilmektedir.

Kaynak

ÖREN, Ç. Ö. (2006). ELEKTRONİK DANIŞMA HİZMETLERİ: ODTÜ KÜTÜPHANESİ ÖRNEĞİ . Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bilgi ve Belge Yönetimi .