Dünya’nın Önde Gelen Bilimsel Yayın Kurumu ve Dergileri

Rümeysa Moğol Demir

Dünya’nın Önde Gelen Bilimsel Yayın Kurumu ve Dergileri

Giriş

Konusu “ Dünya’nın önde gelen bilimsel yayın kurumu ve dergileri’ olan ödev için araştırma yapılıp, elde edilen sonuçlarla birlikte araştırma aşamasında olabilecek her türlü durum rapor haline getirilecektir. Araştırma sırasında doğru bilgi ve güvenilir olup olmadığı tahlil edilecek ve böyle çalışmalarda özen gösterilecektir.

Yönetici Özeti

Bu araştırmada “Dünya’nın önde gelen bilimsel yayın kurumu ve dergileri” konusu ele alınarak araştırma yapılmış ve aşamalarda elde edilen bilgiler belli kurallar doğrultusunda rapor halinde sunulmuştur.Türkiye’de yayın performansı hakkında ve Dünya’da ünlü olan dergiler hakkında araştırma yapılmış ve içerikleri paylaşılmıştır. Türkiye’deki en çok kullanılan makalenin atıfta bulunulma, alıntılama sayıları yüzdelik oranlarla belirtilmiştir.

Özet

Araştırma adım adım ilerlemekte ve aşamalarında yaşananlar da dahil olmak üzere bulunan bilgiler içerik olarak paylaşılmaktadır. Ödevin konusuna dair bazı kelimeler belirlenmiş ve arama yaparken o kelimelerin kullanılması sağlanmıştır. Kelimelerin araştırma için uygun olup olmadığı arama butonlarına yazdıktan sonra çıkan sonuç ve içeriğinin de doğruluğu ile paraleldir. Konu Dünya bazında araştırmamız söylenmiş fakat “Türkiye’de bunu yansıtan ve okuyucuya ileten bir kaynak var mı,varsa nelerdir?” içeriğinde de araştırma yapılmıştır.

1.Araştırmanın İlk Adımı

Konu hakkında nasıl bir araştırma yapılması gerektiği düşünüldü ve ön bir bilgi edinmek adına google arama motoru kullanılarak konu hakkında araştırma yapıldı. Çıkan sonuçlar ve içeriklerine dair aşağıda bulunmaktadır.

-TürkiyeÜniversiteleri’nin Bilimsel Yayın Performansı: 2004-2014 başlıklı çalışmada Thomson Reuters InCites veri tabanı kullanılmış olup, yapılan lisans anlaşması gereği sadece ilk 50 üniversitenin yayın sayısı açıklanmıştır. Çalışmada incelenen yayın türleri makale (article), inceleme/derleme (review) ve not (note) şeklindedir. Türkiye adresli yayınların yaklaşık %91’ lik kısmının Devlet ve Vakıf Üniversiteleri ile Kara, Deniz, Hava Harp Okulları tarafından üretildiği görülmüştür.

Bu dönemde Türkiye adresli yayın sayısı 228.856 adet olup, bu yayınlara yapılan atıf sayısı1.517.691’ dir. Üniversite yayın sayısı sıralamasında ilk üç sırayı tıp fakültesi olan İstanbul Üniversitesi (14.069), Hacettepe Üniversitesi (13.457) ve Ankara Üniversitesi (11.485) paylaşırken, etki değerine göre bakıldığında ise, ilk sırada Boğaziçi Üniversitesi (11.72), ikinci sırada İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi (10.08) ve üçüncü sırada İTÜ (9.99) yer almaktadır.

-Türkiye İllerinin Bilimsel Yayın Performansı (2011-2015)

Bu çalışma Türkiye’nin Bilimsel Yayın Haritası (2008) çalışmasının devamı olup, Türkiye illerinin (81) Beş yıllık bilimsel yayın performansları çıkarılmıştır. Çalışmadaki veriler Thomson Reuters Web of Science veri tabanından elde edilmiştir. Zaman aralığı 2011-2015 yılları tek tek ve toplam analiz olarak çalışılmış, yayın sayıları, tüm belge türleri taranarak elde edilmiştir.

Türkiye toplam bilimsel yayınına bakıldığında Ankara %27,7, İstanbul %27,4 ve İzmir %9,6’lık paya sahiptir. Bu şehirlerimizden Ankara’da 16, İstanbul’da 55 ve İzmir’de 6 (Kaynak:http://yok.gov.tr/web/guest/universitelerimiz) üniversitemiz bulunmaktadır. Bu illerimizi en çok yayınla Konya (%3,75) takip etmekte, en az yayın ise Ardahan ilimizde gerçekleşmiştir.

Etki değerine bakıldığında en çok etki değerini Erzincan (15,58), Adıyaman (13,75) ve Kars (11,96) üretmiş olup, üç ilimizin de ilk sırada çalıştığı konu “Fizik, Partiküller ve Alanlar” bilim dalı olmuştur. En çok yayına sahip Ankara(4,48) etki değeri ile 20., İstanbul (4,60) 16. ve İzmir (4,42) 21. sırada yer almıştır.

Dünya bazında yapılan araştırmalar

– 2010-2015 döneminde Ziraat Bilimleri başlığı altında toplam 8 adet bilim dalında çalışılmıştır. 51 Ülke, 3 Grup (OECD, EU-28, BRIC ) ve Dünya bilimsel yayın verileri incelenmiştir.En önde gelen üç tanesi;

•OECD Totals, 243964 yayın sayısı,2004614 atıf sayısı ile ilk sırada yer almıştır.

•Totals 120223yayın sayısı, 1058924 atıf sayısı ile ikinci sırada yer almaktadır.

•BRIC Totals 106390 yayın sayısı ,661812 atıf sayısı ile üçüncü sırada yer almaktadır.

-2010-2015 döneminde Temel Bilimler başlığı altında toplam 51 adet konu kategorisinde çalışılmıştır, 51 ülke,3 grup ve Dünya yayın verileri incelenmiştir. Temel Bilimler alanında toplam 4.131.504 adet yayın,25.975.680 atıf alarak 6.29’luk etki değeri üretmiştir. Dünya toplam yayın sayısının %30,32 Temel Bilimler alanına ait olup, yayınların %64’ü atıf almıştır. En çok yayının Fizik, Uygulamalı (447.726) alanında, daha sonra sırasıyla Kimya, Ortak Disiplinler (442.285), Fizikokimya(337.376), Optik(284.449) ve ÇevreBilimleri (270.763) alanlarında olduğu görülmüştür.

– Dünya, Ülkeler ve Gruplar Bilimsel Yayın Sayısı (2010-2015)

Bu çalışmada 2010-2015 dönemi Dünya’nın, ülkelerin ve grupların yayın, atıf, etki ve atıf alan yayın sayısı oranları incelenmiştir. Türkiye dahil 52 ülke ve üç grup (OECD, EU-28 ve BRICS) verileri sunulmuştur. Bilim dalları Web of ScienceAll Subject Categories başlığında yer alan 252 konudan oluşmakta ve bu konular Temel Bilimler, Tıbbi Bilimler, Mühendislik Bilimleri, Sosyal Bilimler, Zirai Bilimler, Farmakoloji ve Eczacılık, Diş Hekimliği ve Veterinerlik Bilimleri altında yer almıştır. Çalışmada yer alan veriler Thomson Reuters Services Group “InCites” veri sisteminden sağlanmış olup bütün belge türleri kullanılmıştır.

2.Detaylı Arama

Detaylı aranma sonucunda bazı verilere ulaşılmıştır. Science dergisi ve Dünya’nın en bilindik 10 dergisi listeli bir halde aşağıda verilmiştir.

SCİENCE:Dünyanın en önde gelen orijinal bilimsel araştırma dergisidir.

1880 yılında Amerikan mucit Thomas Edison’un desteğiyle kurulan Science, zamanla büyüyerek en yeni araştırmalar, bilimsel haberler ve yorumlarıyla, emsal taramalı genel bilim dergileri arasında en geniş ödemeli dağıtım alanına ulaşan dünya lideri dergi halini almıştır. Science dergisinin çevrimiçi versiyonu en yeni yayınlanan ödüllü haber içeriklerini ve yüksek etki faktörlü emsal taramalı araştırmaları içerir. Science dergisinin çevrimiçi versiyonuna tüm dünyadan milyonlarca okur erişerek, yılda 24 milyondan fazla tam metinli makale yüklemektedir. Haftalık çevrimiçi yayın, 1997’den beri her Cuma yayınlanır. (ISSN: 1095-9203)

Dünyanın En Önemli 10 Bilim Dergisi sıralamasında:

2.1-Nature

2.2-Psychology Today

2.3-Sky &Telescope

2.4-New Scientist

2.5-ID(Ideas&Discoveries)

2.6-Scientific American

2.7-Discover

2.8-Popular Science

2.9-Smithsonian

2.10-National Geographic

Nature:En köklü bilim dergilerinden olan Nature yayın hayatına 4 Kasım 1869 yılında İngiltere’de başlamıştır. Dünyanın en iyi akademik yazılarını barındıran dergi haftalık 50 binin üzerinde satış yapmasına rağmen internet sitesine her ay 3 milyon farklı kişinin girdiği bilinmektedir. Genel olarak bilim adamlarına ve eğitimli insanlara yönelik yazı ve makaleler yayımlamaktadırlar.

PsychologyToday: 1967 yılında yayına başlayan PsychologyToday günlük hayatımızda yaşadığımız duygu değişikliklerini bilimsel açıdan değerlendirerek çözümler üretmeye çalışan ve bunlarla ilgili bilgiler sunan bir dergi. Psikolog, psikiyatrisi ve akademisyenlerin ifadelerine yer veren ABD kökenli bir dergidir. Aynı zamanda internet sitesinden de günlük bilgi ve destek vermektedir.

Sky&Telescope: 1941 yılında yayın hayatına başlayan Sky&Telescope dergisi Amerika Birleşik Devletleri tarafından yayımlanmaktadır. TheSky ve TheTelescope dergilerinin birleşmesiyle oluşan dergi teleskop yapımı hakkındaki bilgilerin yayılmasına öncülük etmiştir. Aylık yüz binin üzerinde satışı olan dergi içeriğinde şunları bulabilirsiniz;

– Astronomi ve uzay keşfindeki son olaylar,

– Astronomi dünyasında yaşananlar,

– Astronomi ile ilgili kitap, malzeme ve sitelerin yorumları,

– Amatör teleskop yapımı.

New Scientist:22 Kasım 1956 yılında İngiltere’de kurulan dergide bilim ve teknoloji alanındaki gelişmeler, haberler, yorumlar ve açıklamalar yer almaktadır. Haftalık satışı 120 binin üzerinde olan dergi aynı zamanda internet sitesi üzerinden de bilgi akışı sağlamaktadır.

ID(Ideas&Discoveries): 10 Kasım 2010 tarihinden beri yayın hayatına devam eden ABD kökenli bu dergi iki ayda bir basılmaktadır. Bilim, doğa, psikoloji, tarih ve güncel olayları fotoğraf ve grafiklerle destekleyerek hazırlayan bir dergidir. Yayınladıkları bilim dergileri pdf formatında internette de sunmaktadırlar.

Scientific American: 28 Ağustos 1845 kuruluş yılıyla en eski bilim dergilerinden birisi olan Scientific American adından da anlaşılacağı gibi ABD kökenli popüler bilim dergisidir. Albert Einstein da dahil olmak üzere birçok ünlü bilim adamının yazılarını yayımlamıştır. ABD’de yayım hayatına aralıksız en uzun süre devam eden dergi olma özelliğini korumaktadır. 1950 yılında yayınladığı termonükleer hidrojen bombası makalesinden dolayı 3000 kopyasının yakılmasına karar verilmiştir. Aylık 500 bine yakın okuyucu tarafından alınan dergi 2002 yılından bugüne kadar bilim, tarım, iletişim, savunma, çevre ve sağlık alanlarında her yıl 50 kişiye ödül vermektedir.

Discover: Time dergisi editörü LeonJaroff, insanların bilime olan merakından yola çıkarak detaylı ama her insanın anlayabileceği sadelikte hazırlanan Discover dergisini 1980 yılında yayımlamaya başlamıştır. Dünyanın en iyi bilim adamları arasında gösterilen Stephen Hawking gibi bilim adamlarının yazılarını yayımlamıştır. Yılda 10 defa basılan derginin her basımda 500 binin üzerinde satışı bulunmaktadır.

Popular Science: Amerika Birleşik Devletleri’nde Mayıs 1872 yılında yayına başlayan Popular Science 2 ayda bir yayımlanmaktadır. Satış miktarı 1,5 milyona yakın olan dergi ülkemiz de dâhil olmak üzere 45 ülkede yayımlanmaktadır. 58’den fazla ödüle sahip olan dergi bilim, teknoloji, çevre ve yenilikler hakkında yazılar hazırlamaktadırlar.

Smithsonian:Bilim, tarih, doğa ve sanat alanlarında yazılar yayımlayan Smithsonian 1970 yılında yayına başlamıştır. Derin analizler yaparak yayımladığı çok çeşitli bilimsel yazılarını fotoğraflarla desteklemektedirler. 2012 yılından beri bili, teknoloji ve sanat alanlarındaki yenilikleri tespit ederek ödüllendiren American IngenuityAwards’ın (Amerikan Yaratıcılık Ödülleri) sponsorluğunu üstlenmektedir. 2 milyona yakın basılan dergi aylık olarak hazırlanmaktadır.

NationalGeographic: Bilim, coğrafya, tarih ve dünya kültürleri hakkında yazılar hazırlayan NationalGeographic 1888 yılında kurulmuştur. Kapağındaki sarı çerçevesi ve dramatik fotoğraflarıyla bilinen dergi Türkçe de dâhil olmak üzere 40 farklı dile çevrilmektedir. 1930lu yılların başlarında renkli sayfaların basımına başlamıştır. Dünyada foto muhabirliği en iyi seviyede yapan dergidir. Son yıllarda çevresel sorunlara, çölleşmeye, kimyasal kirliliğe, küresel ısınmaya ve nesli tükenen türlere değinen dergi her ay yayımlanmaktadır. Ülkemizde satılan yabancı bilim dergileri arasında en çok takip edilen NationalGeographic sadece ABD’de 3,5 milyon insana ulaşırken dünya çapındaki satış miktarı aylık ortalama 6,5 milyondur.

Değerlendirme

Araştırmada Türkiye olarak ele alıp inceleme yapıldığında istatistiki veriler bulunmakta; fakat yayın kurumu ismi ve dergileri bakımından incelemeler bulunamamaktadır. Daha çok, en çok araştırılan konu ve en çok araştıran ülke olarak ele alınmıştır. Sayısal verilerle daha çok ilgilenilmiş, araştırmada buna önem verilmiş; fakat araştırma konusuyla paralel olmadığı kanısına varılmıştır. Bilgilenmek ve konu hakkında fikir oluşturmak adına raporda bulunan bilgilere yer verilmiştir.

Dünya bazında bakıp araştırma yapıldığında ise bazı bilgilere ulaşılmıştır. Ulaşılan bilgiler raporda dergilerin içerikleriyle birlikte de paylaşılmıştır.Yayın kurumları hakkında yeterli ve içerik anlamında detaylı bilgi bulunamamıştır.Aramalarda da kaynak taramalarda da bunun eksikliği hissedilmiştir.

Tüm dergilerlin bibliyografyası veya önemlilik sınıflaması yapılarak araştırmacıların daha verimli ve nitelikli bilgilere erişmesi sağlanılabilir.

Sonuç

Araştırma konusu ele alınarak araştırma yapılmıştır. Araştırma sırasında teknik sorunlar yaşandığı için fazlasıyla zorlanılmakta ve hatta bu zorluk konu bütünlüğü açısından da dezavantaja dönüşmüştür. Bu dezavantajı avantajlı hale getirebilmek, verimli bir araştırma yapmak için de internetin olma zorunluluğu, teknik araç ve gereçlerin internetsiz de çok bir işe yaramadığı tespit edilmiştir. Tüm bu zor aşamalara rağmen tamamlanmakta, içerik sunulmaktadır.