Web Tasarım İlkeleri

Web Tasarım İlkeleri

Web tasarım da afiş, broşür, katalog gibi bir grafik tasarım ürünüdür ve “web tasarımı, nitelik olarak biçimsel farklılık gösterse de, temel tasarım açısından diğer sanat ve tasarım dallarının buluştuğu ortak ilkeleri paylaşır

” Bütün sanat ve tasarım ürünlerinde estetik açıdan nitelikli tasarımlar oluşturmak için bu ilkelere uyulması gerekmektedir. Ancak web tasarımının kendine özgü yapısının getirmiş olduğu bazı farklılıklar bulunmaktadır. Bu sebeple “estetik nitelikleri olan web siteleri için, genel tasarım ilkelerine koşut web tasarım ilkeleri geliştirilmiştir. Bu tasarım ilkeleri şunlardır:

• Yalınlık
• Tutarlılık/ Görsel Devamlılık
• Açıklık
• Denge
• Görsel Hiyerarşi
• Vurgu
• Ritim

Yalınlık

Tüm tasarım ürünlerinde olduğu gibi web tasarımında da verilmek istenen mesajın tasarıma bakan kişi tarafından çabuk algılanması beklenir. Algılama zorluklarının ortadan kaldırılması ve mesajın vurgu düzeyinin artırılması maksadıyla tasarım, mesajı olumsuz etkileyen unsurlardan arındırılır. Tasarımın bu arındırma işlemi sonucu kazandığı
nitelik “yalınlık” olarak isimlendirilir.

Yalınlık web sayfasının kullanılabilirliğini etkileyen önemli bir niteliktir. “Nitelikli bir web tasarım için yoğunluktan kaçınılmalıdır. Görüntü öğeleri ve metinler, verilmek istenen ileti / içerik için etkili olarak kullanılırsa, kullanıcının web sayfasını algılaması kolaylaşır ve sayfanın içinde kaybolması engellenir.

Tutarlılık/ Görsel Devamlılık

Bir web sayfasında ziyaretçilerin farklı sayfalara geçtiklerinde farklı web sayfalarına gittikleri izlenimini oluşturmamak ve ziyaretçinin dikkatini dağıtmamak gerekmektedir.

Menü, içerik, başlık, metin biçimleri, görsel kullanımı gibi alanlarda belirlenmiş bir tasarım esprisi, kullanılan renkler, biçim, tutarlılığı olumlu etkileyeceği gibi ziyaretçinin de ziyaret maksadını dağıtmadan web sayfasında daha fazla zaman geçirmesini ve aradığı bilgiye, hizmete daha rahat ulaşmasını sağlayacaktır.

Web sayfalarının çoğunlukla ticari maksatla yapıldığı göz önünde bulundurulduğunda da ziyaretçinin web sayfasında daha uzun süre kalması olası bir satın alma işleminin gerçekleşebileceği manasına gelmektedir. Bu sebeple tutarlılık web tasarım ilkeleri arasında oldukça önemlidir.

Açıklık

Açıklık, diğer tasarım ilkeleri gibi tasarımın “nitelikli tasarım” olması için gerekli olmakla birlikte daha çok içeriğin kolay algılanabilir olup olmadığı ile ilgili bir tasarım prensibidir.

Açıklık ilkesi web sayfalarını, içerik, zemin uyumu, punto büyüklüğü, font seçimi, verilerin yerleşimi, görsellerin içeriğe uygunluğu gibi hususlarda inceler.

Bir grafik tasarım ürününün açıklık ilkesine uygunluğunu tespit etmek görsel açıdan güçlendirmek için grafik tasarım ürününe bir takım sorular yöneltilir.

Denge

Tasarımda denge, tasarım öğelerinin birbirlerine göre durumlarını ve algısal olarak ağırlık merkezi ile olan ilişkilerini ifade eder. Görsel dengesi kurulamamış bir tasarım bakan kişide rahatsızlık hissi uyandıracaktır. Tasarımın bakılabilir olması dengeli olması ile ilişkilidir.

Etkili bir tasarımda aranan dört tür denge vardır. Bunlar;
1- Bakışımlı (simetrik) denge
2- Bakışımsız (asimetrik) denge
3- Yaklaşık bakışımlı denge
4- Işınsal (radyal) denge

Bakışımlı Denge: “Kompozisyonun ağırlığı yatay ya da dikey eksen etrafında tarafsızca dağıtıldığı zaman oluşur. Bakışımlı dengede normal durum, eksenin her iki yanındaki özdeş formlar olduğu zaman sağlanır

Bakışımsız Denge: “Merkezi eksenin etrafında kompozisyonun ağırlığı tarafsızca dağıtılmadığı zaman oluşur. Kompozisyonun içine farklı ölçüdeki objelerin düzenlenmesini içerir.

Görsel ağırlıkları farklı olan nesnelerin düzenlemesindeki denge; baskın biçime göre küçük birimlerin yakınlaştırılıp uzaklaştırılması ile sağlanır. Genel olarak, bakışımsız kompozisyonlar izleyicide büyük bir görsel gerilim uyandırır.

Görsel Hiyerarşi

Görsel hiyerarşi, “tasarım içindeki görsel unsurları, vurgulamak istenen mesaja göre ölçülendirme anlamına gelir .”

Web tasarımcı, tasarım aşamasında o siteyi ziyaret edecek kişiler ile empati kurarak ziyaretçilerin siteyi ziyaret amaçlarını belirlemeli, tasarımda kullandığı görsel öğeleri bu isteklere göre bir hiyerarşik düzen içinde sunarak aradıkları verilere site içinde kaybolmadan ulaşmalarını sağlamalıdır.

Aynı zamanda görsel hiyerarşinin doğru kullanımı sayesinde aynı bilgi veya hizmete ihtiyaç duyan ziyaretçilerin geri dönüşü sağlanarak “ziyaretçi sadakati” elde edilmiş olur bu da tasarımın nitelik bakımından değerini ortaya koyar.

Vurgu

Vurgu, verilmek istenen mesaj veya içeriğin tasarım içerisinde farklılaştırılarak çabuk algılanmasını sağlamaktır ve görsel hiyerarşi oluşturmanın önemli bir parçasıdır.

Vurgu bir tasarımın odak noktasını oluşturur. Tasarımda vurgulanmış alan gözün ilk gördüğü ve fark ettiği alandır. “Vurgu etkisi boyut, titreşim, renk, doku ile sağlanabileceği gibi beyaz alan kullanılarak da sağlanabilir”

Web sitesi tasarımda her şeyin eşit vurgu seviyesinde kullanılması, tasarımın “ziyaretçinin sitede kaybolmaması” olan amacına ters düşmektedir. Web tasarımda navigasyon sisteminin içerikten, başlıkların ana metinlerden, linklerin düz metinlerden ayrılabilmesi için farklı vurgulama yöntemleri kullanılmalıdır. Bu sayede ziyaretçi web sitesi içerisinde hangi veri ile karşılaştığını bilir ve nasıl hareket edeceğini belirleyebilir.

Ritim

Ritim, görsel tasarım içerisindeki nesnelerin belirli bir ahenk içerisinde olmasıdır. “Ritim aynı zamanda, gözün tasarım yüzeyinde bir görsel elemandan diğer görsel elemana kesintisiz geçiş yaptırılıp devamlılığın sağlanmasıdır

Tasarımda ritim, düzenli, kademeli ve akıcı olmak üzere üç şekilde oluşturulabilir.

Tasarımda kullanılan öğeler arasında biçim, ağırlık ve mesafe benzeşmesi düzenli ritmi oluşturur. Esnek hatlara sahip hareketler akıcı ritmi, ardı rdına gelmiş biçimlerin tasarım boyunca basamaklar şeklinde düzenlenmesi kademeli ritmi oluşturur.

Ritim tasarım içerisinde biçimlerle oluşturulabileceği gibi perspektif, kontrast renkler ve doku kullanımı ile de sağlanabilir. “Önemli bir tasarım öğesi olan ritim, izleyicinin ilgisini çekmek, onu konuya yönlendirmek için kullanılır

Kaynak

İPEK, M. (2015). ÜNİVERSİTE WEB SAYFALARINDAKİ ARAYÜZ TASARIMLARININ İNCELENMESİ (sanaluniversite.org UYGULAMA ÖRNEĞİ). Kütühya: DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ Grafik Ana Sanat Dalı.