Barkod Nedir Barkod Kullanım Alanları

Barkod Nedir

İngilizcede çubuk/çizgi manasında kullanılan bar ve kod sözcüklerinin türetilmesi ile ortaya çıkan barkod terimi cihazların okuyabilmesi mümkün olan bir çeşit dildir.

Çoğunlukla dikdörtgen şeklinde oluşturulan, paralel konumlanmış ince, kalın çubuklar arası boşluklardan oluşan sembollerin bütünü barkod şeklinde tanımlanmaktadır. Barkod, bilgilerin çubuk ve çubuklar arası boşluklardan meydana gelen semboller ile kodlanarak ve optik okuyucuların kullanımı ile sanal ortama aktarılması sayesinde kullanılmaktadır.

Yeni teknoloji barkod uygulaması bir bakıma verilerin teknolojik olarak kodlanmasıdır. Barkodlar kodlanmış bilgilere ulaşılmasını sağlayan ara yüzlerdir. Barkodların ağırlıklı olarak kullanım bulduğu alanlar alışveriş ortamlarıdır. Ürün ambalajlarının üzerine konumlandırılan barkodlar optik okuyucu özellikli cihazlar ile veri tabanına aktarılan bilgi, ürünün fiyatına ulaşılmasını sağlamaktadır.

Ülkemizde bilhassa son yıllarda barkod ve Auto ED (Automatic Identification) sistemleri kullanımı oldukça yaygınlaşmıştır. Otomatik Tanımlama olarak karşılık bulan Auto Identification verilerin çeşitli yöntemler ile kimlik tanımlanması ve tanımlanan kimlik verilerinin eksizsiz ve hızlı bir şekilde elektronik ortamına aktarılmasını sağlayan sistemlerin genel bir tanımıdır. Automatic Identification sistemlerini aşağıdaki sıralamak mümkündür.

Barkod nedir ve barkod türleri,

• MICR (Manyetik Mürekkeple Yazılmış Karakterlerin Tanınması),
• OCR (Optik Yöntemle Karakterlerin Tanınması), RF/ID (Radyo Dalgaları ile Tanıma),
• RF/DC (Radyo Dalgaları ile Veri İletişimi), Artificial Vision (Yapay Algılama),
• Voice Recognition (Ses ile Algılama),

Sistem Entegrasyonudur.

Automatic Identification sistemlerinin ülkemizde ve dünyada en yaygın şekilde kullanım bulanı barkod uygulamalarıdır ayrıca barkod ya da diğer kullanımıyla Çizgi Kod günlük yaşantımızda sıklıkla ürünlerin üzerinde karşımıza çıkan siyah çubuk ve beyaz boşluklardan oluşan biçimi nitelendiren addır. Barkod sistemleri alternatif uygulamalara göre çok daha kolay ve ucuz üretilir olması ve yanlışlık yapma payını minimuma indirgemektedir.

Teknoloji açısından barkod teknolojilerinin geçmişi 1950’li yıllara kadar gitmektedir. Borkod sistemine olan gereksinim, demiryolu ile sevkiyatı yapılan eşya ve araçların sevkiyat sırasında hızlı kontrolüne duyulan ihtiyaçtan doğmuştur. Barkod sistemleri alanındaki ilk çalışmayı R&D isimli bir trenyolu şirketi gerçekleştirmiştir. Bu alandaki ilk çözüm ise Sylviana isimli bir kuruluştan gelmiştir.

Sylviana firmasının ürettiği sistem bu günkü Optik Yöntemlerle Karakter Tanıma teknolojisidir. Daha sonra 1968’de Computer Identics Corporotion firması bu sistemi geliştirmek için çalışmalara başlamış ve hali hazırda kullanılan çizgilerin daha basit olması ve her türlü yüzeye basılabilmesi üzerinde durmuştur. Bu fikir günümüzde kullanılan modern barkod uygulamalarının temelini oluşturmuştur.

Barkod Nedir ve Teknolojisinin Genel Kullanım Alanları

Otomatik Tanımlama ve Veri Toplama uygulamaları olarak nitelendirilen teknolojilerin günlük yaşantımızda en çok karşımıza çıkanı barkod sistemleridir.

Barkod sistemlerinin yaygın kullanım alanlarını aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür; Süpermarketler: Temel tüketim ürünlerinin üzerine konumlandırılan barkod çizgileri aracılığıyla kasalara tanıtılarak fiyatları ve stok durumlarını okuma sırasında ana bilgisayara işlenebilmektedir.

Bunun yanında ürünlerin üzerine konumlandırılan bir başka OT/VT teknolojisi olan Radio Frequency Tag’leri ile hırsızlıkların önüne de geçilmektedir.

Fabrikalar: Fabrikalar çalışanların vardiya saatlerinin denetimi, mesai saatleri, izinler ve bunların hesaplamalarda kullanılması neticesinde ücret tespiti bilgisayar aracılığı ile yapılabilmesi barkod sistemleri ile kolaylıkla yapılabilmektedir. Bununla birlikte binanın farklı yerlerinde konumlandırılan barkod etiketlerinin kontrol edilmesi de güvenlik sistemlerine yardımcı olmaktadır.

Satış Otomasyonu: Kasa görevlilerinin ellerindeki okuyucu cihazlar ile satışı gerçekleştirilen ürünü bilgisayara tanıtması ve yazıcı ile faturalandırılmasını da barkod sistemleri ile gerçekleştirilmektedir.

Bagaj ve Yolcu Takibi: Barkod yeni kullanım alanlarının içerisinde uçak biletlerine yerleştirilen barkodların okuyucu cihazlar ile tanınması ve bagajlara barkod yapıştırılması ile genel takip uygulamaları gerçekleştirilmektedir.

Otoyollar: Otoyollarda taşıtlara yerleştirilen etiketler otomatik olarak okunarak ücret araç sahibinin banka hesabından çekilmektedir. Bu sistem eskiden ücretli yolların çıkışlarında kurulan gişe noktalarını tarihe gömmüştür.

Oluşturulan gişe noktalarında nakit ücret tahsisi yapılması nedeni ile uzun araç kuyrukları oluşmakta, gerekli güvenlik sağlanamamakta kaçak geçişlerin takibi yapılamamaktaydı.

Günümüzde kullanılan araç etiketleri sayesinde otoyol gişelerinden geçen tüm araçlar sınıflarına ve kullandıkları yol uzunluklarına göre otomatik olarak ücretlendirilir. Araç geçişinde ücret tahsisi yapılmaktadır. Köprü ve otoyollarda kullanılan HGS (Hızlı Geçiş Sistemleri) buna en güzel örnektir. Bu sistem ile gişede duraklama işlemi de ortadan kalkması nedeni ile araç geçişleri çok daha hızlı olmakta ve bu sayede trafik bir miktar rahatlamaktadır.

Barkod Çeşitleri

EAN/UPC (European Article Numbering / Uniform Products Code): Ağırlıklı olarak marketlerde, eczanelerde kullanılan toplu tüketim ürünleri içine konumlandırılan bir kodlama sistemidir.

European Article Numbering adından da anlaşılacağı üzere Avrupa’daki üreticilerin kullandığı bir sistemdir. Uniform Products Code ise aynı sistemin Amerika’daki üreticiler tarafından kullanılanıdır

Interleaved 2/5: Ağırlıklı olarak endüstriyel ortamlarda hareketi takip etmek istenilen ürünlere kimlik tanımlamakta kullanılmaktadır. Bu kodlama sistemi ile sadece nümerik olarak kodlamak işlemi yapıla bilinmektedir.

Code 39: Bu sistem ile nümerik ve alfanumerik karakterlerin kodlama işlemi gerçekleştirile bilinmektedir. Code 39 sistemleri üretim hattında uygulanabilmenin dışında bir kütüphanede kitapların ve üyelerin kodlanmasında da kullanıla bilinecek bir sistemdir.

Codabar Genel olarak olarak sağlık alanında kullanım bulmaktadır. Codebar kodlama sistemi ile yalnızca nümerik karakterlerin kodlanması yapıla bilinmektedir.

Code 128: Nümerik ve alfanumerik karakterlerin kodlanabildiği code 128 sistemi genel olarak endüstriyel alanlarda kullanım bulmaktadır.

PDF 417: Otomatik Tanımlama teknolojilerinin genişleyen global kullanım alanları ve giderek öneminin artması, daha güvenilirdir.

Daha gizli ve daha çok bilgi depolayabilen kodlama uygulamalarına olan gereksinimin karşılanması üzerine sürmekte olan çalışmaların barkod alanındaki en gelişmiş örneklerindendir.

PDF 417 sistemi çok küçük bir alana yaklaşık 2000 adet numerik ve alfa numerik karakter kodlayabilmektedir.

Barkod Sisteminin Faydaları

Günümüzde barkod sistemi birçok alanda kullanım bulmaktadır. Barkod sisteminin en temel 4 faydasından bahsetmek mümkündür. Bunlar; doğruluk, hız, maliyet ve kullanım kolaylığıdır.

Doğruluk; İşlenen verilere ve net bilgiye ulaşılmasını sağlamaktadır. Bu sayede kullanıcı yanlışlıklarını ortadan kaldırmaktadır. Birbirine çok benzeyen ürünler ya da birbirine benzer kodlara sahip ürünlerin karışmasının önüne geçilmektedir.

Hız: Hızlı veri girişinin yapıla bilinmesinin iki farklı avantajı bulunmaktadır. Ulaşılmak istenen veri, klasik yollarla toplanacak verinin çok üstünde bir hızla ve net olarak toplana bilinmektedir. Ulaşılan net bilgiler, elektronik ortamda çözümlenmesi ve işlenme süreci çok hızlıdır.

Maliyet: Netliğin artması ve verinin kodlanma sürecinin hızlı olması sayesinde insan kaynakları maliyeti aşağıya çekilmektedir.

Kullanım Kolaylığı; Barkod okuyucu cihazlar, tarayıcılar ve benzeri ürünlerin kullanımı, kolaydır. Sanal ortama bağlanması ve işlenmesi oldukça kolaydır ve barkod sistemi ile kesin, detaylı, hızlı veriler toplana bilinmektedir. Bu amaçla barkod sisteminin üreticiler, dağıtıcılar, toptancılar ve perakendeciler açısından faydalarının değerlendirilmesi aşağıda başlıklar halinde yapılmıştır.

Fayda sağlaması amacıyla barkod sisteminin üreticiler açısından faydaları aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır;

• Ürünlerin stok durumları kolay ve anında alına bilinmektedir.
• Üretim denetimi kolaylaşmaktadır.
• Kalite kontrol süreci takibi kolaylaşmaktadır.
• Sipariş ve üretim hakkında anında bilgi edinilerek tedbirler alına bilinmektedir.
• Üretim ve ambar maliyetlerinin takibi kolaylaşmaktadır.
• Sevkiyatların doğru ve zamanında yapılması kolaylaşmaktadır.
• İnsan kaynaklarının iş yükü hafiflemektedir.
• Üretimin kontrol altında tutulması ile ürünlerin niteliği arttırılmaktadır.

Kaynak