Elektronik Danışma Hizmeti

Bilgi Uzmanı

Elektronik Danışma Hizmeti

Elektronik Danışma Hizmet

Elektronik Danışma Hizmeti Nedir?

Elektronik danışma hizmetleri kullanıcıların, kütüphaneciler ve konu uzmanları ile internet üzerinden iletişim kurarak sorularına yanıt alabildikleri bir hizmettir.

Elektronik Danışma Hizmetlerinin Gelişimi

Danışma hizmetlerindeki değişim, 1980 yılından sonra hız kazanmıştır. Çevrimiçi yayın tarama hizmetleri, CD-ROM’ların kullanımı, bilgi ağları, elektronik kaynaklara aracısız erişim olanağı, lisans anlaşmaları ve konsorsiyumlar hizmetin tasarımında etkili olan gelişmelerdir.

1990 sonrası internet ve web ortamının kullanımıyla birlikte yüz yüze danışma hizmetinin yerini elektronik posta ve web üzerindeki formların doldurulması ile yürütülen danışma hizmetleri almaya başlamıştır.

Gelişen teknoloji ve kullanıcı gereksinimlerinin karşılanması için üretilen yeni yazılımlar bu hizmet gelişiminde etkili olmuştur.

Bir ticari kurum tarafından geliştirilen Library Systems and Services (LSSI) ve ABD hükümetinin desteklediği Metropolitan Cooperative Library System ile Kaliforniya Üniversite Kütüphanesi tarafından ortak proje geliştirilen 7/24 danışma, 1990’ların sonlarında özellikle kütüphaneler için tasarlanmış çözümlerdir.

Danışma kaynaklarının ve hizmetlerinin maliyetindeki artış pek çok kütüphaneye elektronik danışma hizmetlerinin verilmesinde işbirliğine zorlamaktadır. Bu tür işbirliği zaman, kaynak ve emek açısından tasarruf sağlamakta, maliyet düşerken hizmet kalitesini artırmaktadır.

Bu ortak projelere en önemli örnek, Kongre Kütüphanesi (Library of Congress-LC) tarafından organize edilen Collaborative Digital Reference Service (CDRS)’dir.

1998 yılında uygulanmaya başlanan projede üye kütüphanelerden gelen kullanıcıları ait sorular sistem içinde yer alan bilgi tabanından (knowladge base) yararlanılarak yanıtlanmaktadır. Burada uygun yanıt bulunamazsa, soru koleksiyona ve uzmanlık alanlarına göre ilgili olabilecek kütüphanelere yöneltilmektedir.

Alınan yanıt, ihtiyaç sahibi kullanıcının kütüphanesine iletilmektedir. Ayrıca sorular ve verilen yanıtlar bilgi tabanında depolanarak daha sonra gelebilecek benzer soruların yanıtlanmasında kullanılmaktadır.

LC ve OCLC’nin ortak projesi olarak 2002 yılında geliştirilen Question Point ise, CDRS projesinin bir sonraki aşamasında oluşturmaktadır; dünyanın pek çok yerinden zaman sınırlaması olmadan kütüphanecilerin sorularını yöneltebildiği ve uzmanlarca soruların yanıtlandığı bir ağdır.

Elektronik danışma hizmetinin gelişiminde önemli bir ortaklık projesi de The Virtual Reference Desk (VRD)’dir.

VRD kullanıcılar ile konu uzmanları arasında İnternet ortamında soruların yanıtlanması esasına dayalı bir danışma hizmeti projesidir. Kullanıcının sorusu bağlı olduğu bilgi merkezinde karşılanamazsa VRD’e gönderilmektedir. VRD’de ‘’A’ya Sor’’ (Ask A) hizmetinin yanı sıra, soru arşivi ve sık sorulan sorular bölümlerinden de yararlanılmaktadır.

Günümüzde kütüphaneler dışında oluşturulan pek çok web tabanlı bilgi hizmeti vardır.

Elektronik Danışma Hizmetleri Hangi Unsurları İçerir?

Kullanıcı
Arayüz (e-posta, web formu, sohbet, video, konferans…)
Kütüphaneci
Basılı ve elektronik bilgi kaynakları

Elektronik Danışma Hizmetlerini Geleneksel Danışma Hizmetlerinden Ayıran Fark Nedir?

Danışma kütüphanesinin kullanıcı ile yüz yüze gelmeden sohbet ve e-posta gibi sanal ortamdaki araçlarla kullanıcının bilgi gereksinimini karşılaması ve onu yönlendirebilmesidir.

Elektronik Danışma Hizmetlerinin Görevleri

Danışma kaynaklarının artan bir şekilde çevrimiçi olarak üretilmesi
Danışma hizmetlerinde elektronik bilgi kaynaklarının kullanımı, veritabanlarını tarama, dosya transferi ve veri değişimi yapılması
Kullanıcı soruları için elektronik formlar oluşturulması
İnternetin danışma hizmetleri için bir tartışma ortamı oluşturması. İnternet üzerindeki tartışma listeleri aracılığı ile yanıtlanması güç soruları kısa sürede yanıtlanması
İnternetin pek çok konu uzmanının erişebilir kıldığı bir ortam olma özelliği taşıması