SÜRELİ YAYINLARIN SEÇİMİ

Ayşegül Camci

Süreli yayınların seçilmesi kurumsal olarak dermenin oluşabilmesi ve devamlılığının olması için temel bir adımdır. Bu adımda seçim yapılırken belirli kriterler göz önünde bulundurulur. Bunlar derme geliştirme politikası, bütçe, seçim işi adımları, seçimde faydanalınan yardımcı kaynaklar, değerlendirme ölçütleri olmaktadır.

1.Derme geliştirme politikası

Süreli yayınlarda seçim yapılırken bir kitap gibi bir defalık alma durumu olmayıp devam eden bir kaynağın satın alınma işlemi olduğu için maliyetli ve zahmetli bir iş oraya konmaktadır. Bu yüzden kütüphanenin karar verdiği süreli yayın sürekli bir yatırımı ifade etmektedir. Bu yüzden süreli yayının seçiminde çok dikkatli olmak gerekir ve kesinlikle kütüphanenin kullanmakta olduğu veya kullanacağı politika dahilinde seçim ve sağlama işlemleri yapılmalıdır. Bu politika dahilinde kütüphanenin bütçesi, kapsamı, hizmet verilen kullanıcılar gibi unsurlar yer almaktadır. Her kütüphane politikasını kendi koşulları neticesinde belirlemelidir. Çünkü her kütüphane aynı hizmete ve aynı kullanıcı kitlesine sahip değildir. Bir üniversite kütüphanesinin kullanıcı kitlesi biraz daha üst düzeyken halk kütüphanesi kilesi ise daha alt düzey olmaktadır. Politika dahilinde seçme işi ise kütüphaneden kütüphaneye farklılık arz etse de genellikle derme geliştirme kütüphanecileri yapmaktadır.

2.Bütçe

Kütüphanenin ihtiyaçları için harcaması dahilinde belirli süreli verilen gelire “bütçe” adı verilmektedir ve derme geliştirmesi aşamasını hayata geçiren durum olarak da tanımlamak mümkündür. Çünkü bütçe olmadan bir kütüphanenin dermesini arttırması ve geliştirmesi mümkün değildir. Kütüphaneler için verilen bütçe yeni abonelikler, eski aboneliği sürdürme, ciltleme, eski veya yıpranmış sayıların onarılmasında ya da yenisini satın almada kullanılmaktadır. Bir süreli yayın seçimi yaoılırken uygun bir fiyat önemlidir. Ayrıca kaynağın kalitesi ve güvenirliği dahilinde seçilme işlemi yapılmalıdır. Fiyatı yüksek olan bir süreki yayını kütüphaneler konsorsiyal (ortaklaşa) elde edebilmektedirler ve bu daha kullanışlı olmaktadır.

3.Seçim işinin adımları

Süreli yayınlarda seçme süreci kimliklendirme, değerlendirme ve seçme adımlarından gerçekleşmektedir. İlk aşamada alacağımız süreli yayının özellikleri yer almaktadır. Fiyatı, hakemleri, bibliyografik özelliklerinin bilinmesi süreli yayını alınmadan önce bilinmesi gereken durumlardır. Çünkü aldıktan sonra bunun farkında olunması bazen iyi sonuçlar meydana getirmeyebir. İkinci aşama olan değerlendirmede kütüphanenin özelliklerini dikkate alarak satın alınacak süreli yayının kriterlerinin belirlenme işlemidir. Örneğin bir üniversite kütüphanesine süreli yayın satın alınırken dikkat edilmesi gerekenler hakemli bir dergi mi, hakemleri kim ve mesleki statüleri ne, kütühanenin amacına uygun mu? gibi sorularıyla uygunluğu gözden geçirilmelidir. Son aşama olan seçme ise kimlikleme ve değerlendirme yapılan süreli yayının bütçeye uygun biir şekilde alınmasıdır. Son işlemi gerçekleştirmeden önce yayının başka kütüphanede olup olmadığı, kriterlere uygunluğu gibi durumlar gözden geçirilerek son karar alınır.

4.Süreli yayın seçiminde yardımcı kaynaklar

Burada alınması gereken süreli yayın hakkında kataloglar, bibliyografyalar, yorumlar seçme işleminde yardımcı olmaktadır. Türkiye’de yer alan Türkiye Makaleler Bibliyografyası, Ankara Bilimsel ve Teknik Süreli Yayınların Toplu Kataloğu veya İstanbul Bilimsel ve Teknik Süreli Yayınların Toplu Kataloğu buna örnek olarak verilmektedir. Tanıtım ve eleştiri amaçlı ise Bilge: Yayın Tanıtım Tahlil Eleştiri Dergisi veya Virgül örnek olarak verilebilir.

5. Seçime yardımcı kaynaklara örnekler

*ISSN Register, The Serial Directory-EBSCOhost, Ulrich Periodicals Directory (Kapsamlı süreli yayın bibliyografyaları/ Veritabanları: Uluslararası)

*ABD- Fulltext Sources Online, The Standart Periodical Directory, Almanya- Deutsche N. B. A.E. D. V. , Zeitschriften, Britanya- BEEN’s Media,Willing’s Press Guides (Kapsamlı Süreli Yayın Bibliyografyaları: Ulusal)

*Türkiye’de Milli Kütüphane tarafından hazırlanan Türkiye Bibliyografyası eni çıkan süreli yayınların ilk sayılarını vermekte ve Türkiye Makaleler Bibliyografyası ülkemizde çıkan süreli yayınlardaki makale ve dizinleri vermektedir.