Dijital Arşivleme

Dijital arşiv dijital içeriği sağlamak, depolamak, yönetmek, korumak ve ona uzun süreli erişim sağlamak için oluşturulan bilgisayar sistemleridir.

Dijital arşivler yalnızca mevcut bilginin dosya temelli sunumuna değil bilginin korunmasına da odaklanır. Bu bilgi gelecekte yok olacak dosya formatlarının aksine korunması gereken doküman, veri seti, ses veya video kaydı gibi gerçek içeriklerden oluşur.

Dijital arşiv ulusların sosyal, ekonomik, kültürel ve entelektüel mirasının dijital örneklerini uzun süreli erişim maksadıyla muhafaza etmektedir.

Kültürel mirası oluşturan ve dijital olarak üretilen veya sonradan dijitalleştirilen her türlü materyale Internet üzerinden erişiminin sağlanabilmesi ve bu materyallerin korunabilmesi için arşivleme yapılması gerekmektedir.

Dijital arşiv projelerinin temel amacı, dijital ortamda üretilen ve sıklıkla yenilenen veya değiştirilen bilginin saklanması ve hizmete sunulması ve bu sayede dijital kültür mirasının gelecek kuşaklara aktarılabilmesidir.

Web Arşivleme

Web arşivleme; World Wide Web’den Web sitelerini toplama ve bunları bir arşiv  içerisinde koruma sürecidir.

Web arşivleme, World Wide Web’de kaydedilen verilerin, depolanmasını ve bir arşivde tutulmasını ve toplanan verilerin gelecek araştırmalar için kullanılabilmesini sağlayan bir veri toplama işlemidir.

Web arşivleme kâğıt ortamındaki dokümanları geleneksel olarak  arşivlemeye benzer; bilgi seçilir, depolanır (storage), korunur ve insanların kullanımına sunulur.

(World Wide Web)’e ait tüm içeriği arşivlemeyi hedeflemektedir.

Arşivlenen Web siteleri; hükümetin, iş dünyasının, kuruluşların, araştırmacıların, tarihçilerin ve kamunun erişimine sunulur.

Web çok büyük miktarda Web sitesi ve bilgi içerdiğinden Web arşivistleri Web sitelerini toplamak için genellikle otomatikleştirilmiş süreçleri kullanırlar.

Bu süreç Web üzerindeki Web sitelerini bulundukları konumdan özel olarak tasarlanan bir yazılım aracılığıyla depolamayı (harvesting) içerir. Bu yazılım türü ise “tarayıcı” (crawler) olarak bilinir.

Tarayıcılar Web’de ve Web siteleri içinde dolaşır, bilgiyi kopyalar ve kaydederler.

Arşivlenen Web siteleri ve çevrimiçi kullanılabilir bilgi Web arşiv koleksiyonlarının bir bölümünü oluştururlar. Bunlar Web üzerinde olduğu gibi görüntülenebilir, okunabilir ve dolaştırılabilir; fakat belirli bir zamana ait anlık görüntüler olarak korunmaktadırlar.

Bazı kuruluşlar kendi web içeriğini arşivlemek için basit araçlar ve süreçler kullanır. Ulusal kütüphaneler, ulusal arşivler, çeşitli grup ve kuruluşlar da kültürel açıdan önemli gördükleri Web içeriğini arşivlerine dâhil ederler.

Kurumlar için iş, miras, mevzuat veya yasal amaçlarla kendi Web içeriklerini arşivlemede kullanılan ticari Web arşivleme yazılım ve hizmetleri mevcuttur.

En büyük Web arşivleme organizasyonu olan Internet Archive, World Wide Web’e ait tüm içeriği arşivlemeyi hedeflemektedir.

Web arşivleri, arşivlenen web içeriğinin özgünlüğünü ve bütünlüğünü korumayı unutmamalıdır.

Sosyal medya hizmetleri yoluyla yayınlanan içerik arşive nasıl eklenebilir?

Kullanıcılara anlık ve görsel açıdan çekici içerik sunmak için geliştirilen teknolojiler olan Twitter, Facebook, Flickr ve YouTube gibi sosyal medya sitelerinde yayınlanan içerik, genellikle web arşivleme teknolojisi ile uyumsuz halde bulunmaktadır.

Bu da web arşivleme için bir zorluk teşkil etmektedir.

Bu kısıtlamalar web sitelerindeki çoğu gömülü sosyal medya içeriğine uygulanmaya devam eder.

Bununla birlikte, National Archives blog içeriğini birkaç yıldır arşivlemektedir.

2013’ten itibaren, Twitter ve YouTube hesaplarını da arşivlemeye başlamıştır.

Her iki durumda da belirli bir hesap hedeflenmekte ve yalnızca hesabın üzerinde barındırılan içerik arşivlenmektedir.

kaynak