Arşiv Türleri

Arşiv Türleri

Belli başlı arşiv türlerini sıralayacak olursak:

Devlet Arşivleri

Bir ülkede, devlet hayatı ile ilgili mevcut bütün arşiv malzemesinin toplanmış olduğu arşivlerdir.

Devlet arşivleri  ikiye ayrılır.

1-Merkeziyetçi Tip

Burada, ülkenin başkentinde tesis edilen ve Milli Arşiv, Umumi Arşiv, Devlet Arşivi veya Merkezi Arşiv diye adlandırılan arşiv merkezleri mevcuttur.

2-Dağınık Tip

Dağınık arşiv ise, birbirinden müstakil olan arşiv depoları söz konusudur ki, bu federal devletlere has bir özelliktir.

Türkiye’deki merkezi arşiv deposu, Osmanlı dönemi için, bu dönem resmi yazışmaları ve Osmanlı Devleti merkez teşkilatı dairelerinin arşiv malzemesini muhafaza eden Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü’ne bağlı İstanbul’daki Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı ile: Cumhuriyet dönemi için, bu dönem arşiv malzemesi ile zamanla arşiv malzemesi haline gelecek arşivcilik malzemenin kontrol altına alınması, korunması, düzenlenmesi ve tasnif edilip istifadeye sunulmasıyla ilgili arşiv hizmetlerinin tek elden ve merkezi bir şekilde yürütülmesi düşüncesiyle 1976 yılında Ankara’da kurulan Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığıdır.

Şehir Arşivleri

Bir şehir ile ilgili bütün vesikalarının bir araya toplanmış olduğu arşivlerdir.

Noter Arşivleri

Bir noterliğin işlemleri neticesi teşekkül eden vesikaların bir araya toplandığı arşivlerdir.

Dini Arşivler

Dini kuruluşların faaliyetlerini neticesinde teşekkül eden vesikalarının bir araya toplanmış arşivlerdir.

Özel Arşivler

Özel Arşiv Konusunda Detaylı Bilgi İçin Tıklayın: Devlet veya yarı devlet kuruluşu olmayan kurumların arşivleri olarak tarif edilir. Aile, şahıs arşivleri özel arşive örnek olarak gösterilebilir.

Hastane Arşivleri

Bir hastanenin faaliyetleri neticesi teşekkül eden evrakların bir araya toplanmış olduğu arşivlerdir.

Ekonomik Arşivler

Çeşitli endüstri ve ticaret kuruluşlarının, bünyelerinde teşekkül ettirdikleri arşivlerdir.

Kartografik Arşivler

Harita, plan, pafta vb. gibi arşiv malzemesinden teşekkül eden arşivlerdir.

İkonografik Arşivler

Orijinal resim, gravür, estamp, resimli arşivler, fotoğraf, şahıs, eşya ve anıt resimleri taşıyan her türlü dokümanları teşekkül eden arşivlerdir.

Folklor Arşivler

Bu arşiv, ülke, şehir, bölge vb. ile ilgili her türlü folklor malzemelerinden teşekkül eden arşivlerdir.

Odyo Vizüel (Audio – Visual) Arşivler

Bunlar göze ve kulağa hitap eden, film, şerit film, manyetik bant, plak ve kasetler üzerine arşiv belgesi olabilecek özellikteki resim, söz müzik vb.nin arşivleridir.

Günlük Kullanılan Arşivler

Teşekkül ettikleri kuruluş ve ünitelerde, gündelik olarak kullanılan belgelerden oluşan arşivlerdir. Başka bir deyişle devlet arşivine intikal etmemiş arşivlerdir.

Günlük arşivler “Birim” ve “Kurum” arşiv olarak ikiye ayrılır.

1-Birim Arşiv: Kurum ve kuruluşlardan görev ve faaliyetleri sonucu kendiliğinden oluşan çeşitli birimlerinde, aktüalitesini kaybetmemiş olarak aktif bir biçimde ve günlük iş akımını içinde kullanılan arşiv birimidir.

2-Kurum Arşivi: Kurum ve kuruluşların, merkez teşkilatları içinde yer alan ve arşiv malzemesi ile arşivlik malzemenin birim arşivlerine nazaran daha uzun süreli saklandığı merkezi arşivlerdir.

Kaynak

(T.C Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Kurumlararası Arşivcilik Ve Dokümantasyon Semineri , 1989)(Ankara, 2-27 Ekim 1989)