Sınıflama Konu Başlıkları
Sınıflama
Sınıflama konu başlıkları ; Mısır’da bulunan İskenderiye Kütüphanesi’nin bir çalışanı olan Kallimachos, (MÖ 305-240) büyük düşünürler gibi kendi kütüphane düzenleme sistemini oluşturmuştur.
Aristoteles’e ait bilgi sınıflaması, ortaçağ felsefesi ve biliminin temelini oluşturmaktaydı.
Linnaeus (1707-1778), modern bilimsel taksonomide biyolojik organizmaların sınıflandırılması için alem, şube, sınıf, takım, familya, cins ve türlere ayırarak bilinen bir sistem geliştirmiştir.
Taksonomi
Taksonomi; bir bilgi, etki veya etkinlik alanı içerisindeki öğelerin (bir nesne ya da bir kavram) sınıflandırılması olarak tanımlanmaktadır. Bilgiyi yönetmek ve keşfetmek için kullanılan araçlardan biridir.
Sınıflama; öğelerin (bir nesne ya da bir kavram) gruplanma çalışması ve öğeler arasında çeşitli ilişkileri kurulması ya da bu gruplama çalışmasının sonucunda çıkan bir ürün olarak tanımlanmaktadır.
Aslında taksonomi ve sınıflama aynı anlama gelmektedir. Buna rağmen, taksonomi kavramı genellikle biyoloji ve diğer bilim disiplinleri için kullanılmaktadır.
Sınıflama ya da sınıflandırma kavramı ise tüm çalışma alanları tarafından kullanıldığı için, taksonomi teriminden daha sık kullanılmaktadır.
Sınıflama Nedir?
Bilgi kaynaklarının kütüphane raflarında düzenlenmesinin bir aracıdır.
Okuyucuların bilgi kaynaklarına konuları aracılığıyla erişmesini sağlayan bir kütüphane hizmetidir (Açık raf sistemi).
Kütüphane dermesinde yer alan her türlü materyalin konusunun belirli bir kural gereğince saptanmasıdır.
Bir sınıflama sisteminin başarılı olması için, önceden hazırlanmış bir sınıflama dizgelerine gerek vardır. Bu dizgeler esnek, genişletilebilir ve güncellenebilir olmalıdır.
Sınıflama Sisteminin Amaçları
Kütüphane materyallerinin konu düzenlemelerini gerçekleştirmek
Sistematik konu kataloğunun (indeksinin) düzenlenmesini sağlamak
Sistematik yapısıyla (ayrıntı düzeyi genelden özele doğru olan) ilgili konuları bir arada tutmak ve yan yana getirmek, o konuya yakın eserleri de diğer eserlerin yanına getirmek
Konunun her yönü tek başlık altında toplanmalı ve ilgili yeni konular aynı başlık altına eklenebilmelidir.
Materyalleri biçimlerine göre ayırmak (Sözlük, ansiklopedi, atlas, süreli yayın…)
Sınıflamanın Kapsamı
Bir eserin sınıflaması iki kısımdan oluşur:
- Birincisi konu başlığının seçimi,
- İkincisi ise sınıflama numarasının verilmesidir.
Konu başlığı eserin içeriğini belirleyen bir ad, bir kelime veya kelime öbeğinden oluşur.
Konu başlığının belirlenmesi eserin konusunun saptanması ile ilişkilidir.
Sınıflama Sistemi ve Türleri
Dewey Onlu Sınıflama Sistemi = Dewey Decimal Classification (DDC) 1876
Evrensel Onlu Sınıflama Sistemi (EOS) = Universal Decimal Classification (UDC) 1899
Kongre Kütüphanesi Sınıflama Sistemi = Library of Congress Classification (LCC, LC) 1899-1920
Ulusal Tıp Kütüphanesi Sınıflama Sistemi = National Library of Medicine (NLM) 1944
Konu Başlıkları
Birden çok konu içeren eserler için her konu için ayrı başlık oluşturulmalıdır.
Kullanıcıların az arayacağı ilgi çekmeyen eserler, önemsiz gelişigüzel çıkarılmış eserler, makaleler için konu başlığı oluşturulması gerekmeyebilir.
Konu başlığı için seçilen kelimeler kullanıcının eğitim ve kültür seviyesine uygun, kelimelerden oluşmalıdır.
Her konu için ayrı bir başlık seçilmeli, seçilen bu başlıklar başka bir konu ile karıştırılmayacak niteliğe sahip olmalıdır.
Konu başlığı için seçilen kelime ve kelimeler konuyu tam olarak yansıtmalıdır. Konunun kapsamından ne çok ne de az olmalıdır.
Konu başlıkları yaygın olarak kullanılan herkesin hatırlayabileceği kelimelerden seçilmelidir.
Konu Başlıkları Türleri
1.Yalın konu başlıkları (Coğrafya ; Kültür vb.)
2.Tamlama niteliğindeki başlıklar (Halk Kütüphaneleri ; Kütüphane Yönetimi)
3.İbare şeklindeki başlıklar (Mustafa Kemal Atatürk)
4.Birleşik konu başlıklar (Sosyoloji ve Toplum)
Konunun işlenişine göre de alt başlıklar oluşturulur.
- Biçim alt başlıkları (Yetişkinlerin Eğitimi – Araştırma)
- Zaman alt başlıkları (Mustafa Kemal Atatürk – 1881-1938)
- Yer alt başlıkları (Dağlar – Türkiye)
- Konu alt başlıkları (Mevlana – Hayatı)
